In hun zoektocht naar materialen die zonder weerstand stroom geleiden bij gematigde temperaturen, sleutelen wetenschappers meestal aan de chemische samenstelling. Leidse natuurkundigen komen nu met een radicaal nieuwe benadering: gaatjes prikken in een periodiek patroon. Publicatie in SciPost.

Heike Kamerlingh Onnes ontdekte op 8 april 1911 de supergeleiding: elektrische stroom zonder weerstand. Tegenwoordig zijn supergeleidende magneten onontbeerlijk bij fysisch en medisch toponderzoek. Fysicus Peter Kes is een van de organisatoren van een symposium ter gelegenheid van honderd jaar super…

Nature publiceert een artikel over een paradoxale ontdekking op het gebied van supergeleiding. Natuurkundigen zijn op zoek naar supergeleiding bij hoge temperatuur zodat minder koeling nodig is in bijvoorbeeld MRI-scanners. News & Views artikel van prof. Jan Zaanen in dezelfde uitgave van 19 augustu…

Als computers werken op supergeleidende stroom, verbruiken ze geen energie. Leidse natuurkundigen hebben nu controle over een nieuw soort supergeleidende geheugenelementen. Publicatie in Nature Communications.

Hans Hilgenkamp, hoogleraar Experimentele natuurkunde, legt zondag 22 juli op het Achterhoekse festival Zwarte Cross in Lichtenvoorde uit wat supergeleiding is. In elk geval ook super cool.

Hoewel supergeleidende fotonendetectoren al in technologische toepassingen worden gebruikt is er nog veel onduidelijk over het werkingsmechanisme. Een team van natuurkundigen van de Universiteit Leiden en de TU Eindhoven heeft aangetoond dat magnetische draaikolkjes, vortices, een belangrijke rol spelen…

Supergeleiding bij kamertemperatuur zou enorme besparingen opleveren voor hoogspanningsleidingen en apparatuur als MRI-scans. Maar er was nog geen theorie die laat zien of en hoe het kan. Leids fysicus Jian-Huang She ontwierp er een. Deze verklaart hogetemperatuur supergeleiding uit een bizarre kwantumkritische…

Op 8 april 1911, om 16.00 uur, ontdekte Heike Kamerlingh Onnes supergeleiding in het gebouw dat we nu kennen als de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden, het Kamerlingh Onnes Gebouw. Precies 111 jaar later, op vrijdag 8 april 2022, gaf professor Carlo Beenakker (theoretisch natuurkundige…

Matthias Flór ontvangt de KHMW Afstudeerprijs Theoretische Natuurkunde voor zijn masterscriptie. Zijn onderzoek naar exotische supergeleiders bij de Universiteit Leiden en TU Delft viel in de smaak bij de jury. De jury koos unaniem voor Flór en merkte op dat 'hij indrukwekkende technische vaardigheden…

Natuurkundige Milan Allan gaat een instrument bouwen dat het onderzoek naar supergeleiding verder kan brengen. Hij krijgt daarvoor een ERC Consolidator Grant van twee miljoen euro in vijf jaar tijd. Met zijn programma PairNoise wil hij gepaarde elektronen kunnen waarnemen die ook blijken voor te komen…

Even leek het wereldnieuws, maar de geclaimde ontdekking van supergeleiding bij kamertemperatuur is volgens hoogleraar theoretische natuurkunde Carlo Beenakker nu toch echt ontkracht. ‘Het was niet per se ongeloofwaardig, dus over de hele wereld sprongen natuurkundigen er bovenop om het experiment…

Elektronen die synchroon om hun as spinnen, blijken over grote afstand supergeleidend te blijven in magnetisch chroomdioxide. Elektrische stroom uit deze elektronen kan kleine magneetjes omklappen, en de supergeleidende variant levert mogelijk de basis voor een harde schijf zonder energieverlies. Publicatie…

Experimenteel natuurkundige Jan Aarts heeft een FOM Projectruimtesubsidie in de wacht gesleept van 545.000 euro. Hij gaat het geld gebruiken om de interactie te bestuderen tussen supergeleidende stroom en ferromagnetisme. In de toekomst leidt dit mogelijk tot computergeheugen met verwaarloosbaar ene…

Natuurkundige Jan Aarts gaat samenwerken met chipfabrikant Intel bij zijn fundamentele onderzoek naar zuinige cryogene computers.

Hoe supergeleiding werkt is voor onderzoekers allang geen geheim meer. De laatste vijf jaar hebben ze vooral aandacht voor het onverklaarbare gedrag van de elektronen die in het binnenste van supergeleiders zitten. Een internationaal onderzoeksteam met onder meer Leidse natuurkundigen zette in juli…

Voor het eerst hebben natuurkundigen het ‘smelten’ in beeld gebracht van elektronen binnen een speciale soort isolator. Het stelt elektronen in staat om vrij te bewegen en verandert de isolator in een metaal of eventueel zelfs een superconductor. Publicatie in Nature Physics.

Lezing

Vloeibare stikstof, bevroren fruit en zwevende marktgangers. Vrijdag 8 april werden bezoekers van de weekmarkt in de Merenwijk blootgesteld aan supergeleiding. Wat is dat precies? En hoe ziet supergeleiding eruit? Jong en oud waren onder de indruk van de proefjes die de Leidse studenten van Stichting…

Experimenten met STM-scanning op slecht geleidende materialen zijn uitdagend, en veroorzaken soms een verstoringseffect. Een nieuw model corrigeert voor dit effect, zodat fysici beter in staat zijn om materialen te bestuderen tijdens hun missie om onconventionele supergeleiding te begrijpen. Publicatie…

Metingen aan een supergeleider laten een scherpe overgang zien tussen een gewoon metaal en een zogeheten 'vreemd' metaal. Maar wat pas echt vreemd is: de overgang verliest die scherpte weer als de temperatuur daalt. Theoretisch natuurkundige Jan Zaanen, een van de auteurs van een Science-artikel: 'We…

Leidse natuurkundigen en internationale collega's in Genève en Barcelona hebben het mechanisme bevestigd waardoor magic-angle grafeen supergeleidend wordt. Dit is een flinke stap naar het ophelderen van het mechanisme achter hoge-temperatuur-supergeleiding, een decennia oud mysterie voor natuurkundigen,…

Het Leidse natuurkunde-instituut heeft drie van de twaalf beschikbare subsidies in de wacht gesleept uit de FOM-Projectruimte. Groepsleiders Milan Allan, Stefan Semrau en Carlo Beenakker krijgen allen rond de 400.000 euro voor hun onderzoek.

Jan Zaanen, hoogleraar theoretische fysica van de gecondenseerde materie, krijgt een Spinozapremie. Zijn baanbrekende ideeën over het collectieve gedrag van kwantumdeeltjes en over hogetemperatuursupergeleiding maakten hem vaak tot ketter.

Cryogene geheugens, antibioticabehandeling voor urineweginfecties en het duurzaam recylclen van plastic. Dat zijn de onderwerpen van drie toegekende NWO-XS-subsidies aan onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen.

De snaartheorie ligt de laatste jaren onder vuur. De grote beloftes werden nog niet waargemaakt. Leidse theoretische fysici hebben nu voor het eerst de snaartheorie gebruikt om een natuurkundig fenomeen te beschrijven. Ze deden een vondst waarmee ze deze week in ‘Science’ staan.

Natuurkundige Sense Jan van der Molen onderzoekt materialen die niet in de natuur bestaan. ‘Het is fascinerend om te zien hoe de eigenschappen van een materiaal veranderen als we het superdun weten te maken.’ Op 21 oktober spreekt hij zijn oratie uit.

Leidse natuurkundigen hebben een manier ontwikkeld om na te gaan hoe nauwkeurig een superconducting single photon detector kan worden onderzocht.

Natuurkundigen begrijpen nog weinig van quantummaterie, dat bijvoorbeeld ten grondslag ligt aan toekomstige quantumcomputers. Theoretici hebben nu ontdekt dat zwarte gaten met ‘dreadlocks’ op eenzelfde manier zijn opgebouwd, wat het rekenwerk aan quantummaterie vergemakkelijkt. Publicatie in Physical…

Leids natuurkundige Milan Allan en zijn groep hebben een schijnbare paradox ontdekt in een materiaal met nul elektrische weerstand. Ze maten opgesloten ladingen, terwijl ladingen in theorie altijd blijven stromen in afwezigheid van weestand. De ontdekking kan een ontbrekend puzzelstukje zijn in een…

De meest trillingvrije, cryogene ‘scanning tunneling’ microscoop ter wereld maken. Een gedurfde missie, die promovendus Irene Battisti met succes heeft uitgevoerd samen met de Fijn Mechanische Dienst. De nieuwe microscoop kan mogelijk nieuw licht werpen op hoe onconventionele supergeleiding precies…

Het leven werd weer enigszins normaal na corona, maar we kregen er andere crises voor terug. Ook op de universiteit zijn die grote uitdagingen voelbaar en werken onze wetenschappers aan oplossingen. De stikstofcrisis, problemen in de jeugdhulpverlening en een steeds nijpender wordende klimaatcrisis:…