Op 14 oktober 2021 is het publieksboek uitgekomen. Sindsdien kunnen alle bestanden en links via deze website geraadpleegd worden.

Eerlijke en creatieve AI

Quantum, machine learning, AI en qubits. Quantum Leiden bundelt onderzoek en onderwijs van Universiteit Leiden naar supercomputers of quantumcomputers

Frans Stoelinga verdedigde zijn proefschrift 19 november 2020.

Slechts een op de vijf minderjarigen met geestelijke gezondheidsproblemen zoals een angststoornis krijgt passende professionele hulp. Huisartsen herkennen vaak niet goed de signalen bij kinderen en jongeren, stelt psycholoog Semiha Aydin. Hoe kan het beter? Promotie op 23 februari.

Een team van astronomen, onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck, heeft met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) suikermoleculen ontdekt in het gas rond een jonge, zonachtige ster. Het is voor het eerst dat er in de ruimte rond zo’n ster suiker is gedetecteerd.…

Nu de zoektocht naar nieuwe antibiotica steeds dringender wordt, biedt kunstmatige intelligentie waardevolle hulp. Slimme software van de Leidse promovendus Alexander Kloosterman doorzocht genomen van bacteriën en vond clusters DNA die coderen voor eiwitten met antibiotica-werking. 'Deze nieuwe zoekmethode…

Het is een algemene regel binnen de scheikunde: het coördinatiegetal van een katalysator bepaalt de reactiviteit van de chemische reactie die het versnelt. Opvallend genoeg hebben Leidse scheikundigen nu aangetoond dat dit niet opgaat voor de meeste eenvoudige chemische reactie die er bestaat: de dissociatie…

Onderzoekers gebruiken smartphones en andere consumentencamera’s steeds vaker voor wetenschappelijke toepassingen, zoals citizen science. Toch is het nog steeds moeilijk om gegevens van verschillende apparaten te vergelijken en combineren. Promovendus Olivier Burggraaff ontwikkelde een nieuwe, gebruiksvriendelijke…

De eurocrisis van 2010 leerde ons dat het in de eurozone ontbrak aan economische harmonie en dat er fiscale integratie nodig is voor een stabiele euro. Kan deze integratie bestaan zonder te botsen met de nationale belangen van de lidstaten? Promovendus Frederik Behre onderzocht dit en verdedigt zijn…

Promoveren is een moeilijke opgave. Verhuizen naar het buitenland is ook geen sinecure. Promovendus Ilya Kokorin, geboren in een kleine stad in Siberië, ging beide uitdagingen aan. Het werd allemaal nog lastiger dan hij had kunnen vermoeden, en intussen moest hij ook werken aan zijn toekomst na de p…

Promotieplechtigheden in het Academiegebouw zijn na de zomer een stuk beter te volgen voor familie, kennissen en andere niet-vakgenoten in het publiek. Het College voor Promoties heeft met plezier besloten dat per 1 september ook alle Leidse promovendi hun verdediging zullen aftrappen met een lekenpraatje.…

Niet alle problemen zijn gemakkelijk op te lossen. Maar met voldoende knappen koppen, kom je steeds een stapje verder. ‘Het soort vraagstukken waarin ik geïnteresseerd ben, houdt wiskundigen al meer dan twee millennia bezig,’ aldus theoretisch wiskundige David Lilienfeldt. In september begon hij als…

Wat betekent het om Arubaans, Bonairiaans of Curaçaos te zijn? In het project Traveling Caribbean Heritage onderzoekt historicus Gert Oostindie die vraag samen met promovendus Joeri Arion en erfgoeddeskundige Valika Smeulders. Daarnaast werken diverse andere wetenschappers én de eilandbewoners mee…

Als je CO2 met behulp van elektriciteit kan omzetten naar bouwstenen voor andere moleculen, kun je de chemische industrie flink verduurzamen. Leidse chemici hebben een fundamenteel onderdeel van dit proces ontrafeld en die kennis toegepast in een echt apparaat, schrijven ze in Nature Catalysis en Nature…

supercomputer ALICE is uitgebreid. Hierdoor kunnen onderzoekers en studenten met zwaardere modellen werken. Van onderzoek naar taal tot scans van hersenactiviteiten, de uitbreiding is goed nieuws voor uiteenlopende onderzoekers.

De Leidse natuurkundigen Alexandre Morin en Samadarshi Maity bestuderen zelforganisatie en flocking-verschijnselen. Ze werpen licht op zwermgedrag, wat helpt om te begrijpen hoe het kan dat vogels in een zwerm niet botsen. Met plastic microkralen creëerden ze een experimentele opstelling en ze ontwikkelden…

Per 1 september 2016 heeft de afdeling Burgerlijk recht er maar liefst vier medewerkers bij, in de hoedanigheid van promovendus, docent, piek-docent of student-assistent. Het gaat om Lotte Kremers, Thijmen Nuninga, Friso van de Pol en Janna Vermolen. Momenteel geeft dit kleurrijke gezelschap onderwijs…

Van de opwarmende aarde tot de dekolonisatie van kennis. Op het Eursocience Open Forum (ESOF) in Leiden discussiëren honderden sprekers uit ruim zestig landen over de grote thema’s van deze tijd. Waar komen de deelnemers voor?

Menselijke maatregelen om leeuwen te beschermen, hebben impact op de genetische gezondheid van de populaties. Dat ontdekten Leidse en Keniaanse wetenschappers door het DNA van 171 Keniaanse leeuwen te analyseren. ‘Door bijvoorbeeld reservaten te omheinen, neemt de kans op inteelt toe.’ Met de kennis…

Is het recht op vrijheid van artsenkeuze grondwettelijk beschermd? En welke gevolgen heeft dat voor het Nederlandse zorgstelsel? Promotie op 5 juli 2022.

Populistische partijen die zich afzetten tegen de gevestigde politiek zijn niet meer weg te denken uit het politieke landschap van veel Europese landen. Toch zijn sommige partijen succesvoller dan andere. Promovendus Tomáš Cirhan onderzocht de snelle opkomst en het succes van ANO, de partij van de Tsjechische…

Immigratie en naturalisatie zijn belangrijke thema’s in de komende Nederlandse verkiezingen. Nederland moet zich bewust zijn van het narratief dat het wil vertellen over immigratie, zegt promovendus Hannah Bliersbach. Dat verhaal heeft veel invloed op de relatie tussen ‘nieuwe burgers’ en hun nieuwe…

Als we de opwarming van de aarde tegen willen gaan, is enkel het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen niet voldoende: we hebben ook negatieve-emissietechnologie nodig die koolstofdioxide direct uit de lucht haalt. In het prestigieuze tijdschrift Global Environmental Change belichten promovendus…

Leidse sterrenkundigen en ecologen ontwikkelen een instrument waarmee iedereen met een smartphone de kwaliteit van het oppervlaktewater kan meten. In dit internationale citizen science-project MONOCLE werken wetenschappers samen met de lokale bevolking in Tanzania, Brazilië en vier Europese landen.

Wil je ook de belangen behartigen van studenten of medewerkers? Stel je van 5 /tm 8 april kandidaat voor de Universiteitsraad of de Faculteitsraad. Twee raadsleden, promovendus Elisabeth Kerr en rechtenstudent Mante Kaaks, vertellen over hun ervaringen.

Per 1 augustus is Tycho de Graaf gestart als Universitair docent bij het Instituut voor Privaatrecht. Daarnaast zijn per 1 september Frank Bentvelzen en Ruben van Uden verbonden als Ph.D-fellows aan het Instituut voor Privaatrecht. Zij vertellen over hun werkzaamheden en het onderzoek dat zij zullen…

De effecten van de financiële crisis van 2007 op lokale overheden zijn grotendeels nog onbekend. Als case study maakte Jan Porth statistische analyses van de gevolgen voor de financiële situatie van Nederlandse gemeenten. Vooral het verkopen van gemeentegrond aan particulieren werd fors lastiger door…

Voor het eerst is in levende cellen aangetoond hoe de bacterie E. coli genen reguleert die haar helpen te overleven in een nieuwe omgeving. Dat lukte biochemicus Fatema Zahra Rashid met een door haar gefinetunede techniek. Haar onderzoek naar veranderingen in de driedimensionale chromosoomstructuur…

Mooier kun je het niet hebben: een groep wiskundigen die een week lang nadenkt over de oplossing van jouw probleem. Toch gebeurt het jaarlijks, in de Studiegroep Wiskunde met de Industrie (SWI). Zo ook begin februari. Hoe optimaliseer je de bouw van een schip? Hoe haal je het maximale uit je batterijen?…

‘Van zolders naar koepels; Vier eeuwen geschiedenis van de Leidse Sterrewacht’. Zo heet boekje dat het sterrenkundig dispuut F. Kaiser ter ere van zijn 25-jarig bestaan heeft uitgebracht. Het biedt evenveel voor technisch geïnteresseerden als voor liefhebbers van smakelijke anekdotes.

Universitair docent moderne Nederlandse letterkunde Rick Honings, verbonden aan de faculteit Geesteswetenschappen, heeft een Vidi-subsidie van 800.000 euro bemachtigd. Daarmee kan hij onderzoek verrichten naar een genuanceerder beeld van ons koloniaal verleden.

Je belastingsaangifte, Netflixen of autorijden: steeds meer dagelijkse activiteiten worden ondersteund door computerapplicaties. En omdat het zo moeilijk en duur is om software grondig te testen, zitten er in de meeste applicaties fouten. Promovendus Benjamin Lion maakte een wiskundig framework om dit…

Een team onder leiding van Erik Danen van het Leiden Academic Centre for Drug Research heeft een ENW-Groot-subsidie van 3 miljoen euro ontvangen om de eerste stappen van uitzaaiing te ontrafelen. Danen gaat samenwerken met biologen en theoretische en experimentele fysici van Nederlandse universiteiten.…

Van 14 naar 29 deelnemende promovendi, zeven actief betrokken faculteiten en vooral veel vernieuwend interdisciplinair onderzoek, waarbij data science de verbindende factor is. Het universiteitsbrede Data Science Onderzoeksprogramma (DSO) is zo succesvol gebleken, dat het na vijf jaar met een ‘aanjaagsubsidie’…

Hoe is het gesteld met de bescherming van de mensenrechten in strafrechtelijke in immigratierechtelijke detentie, nu steeds meer partijen betrokken raken bij detentiebestuur en crimmigratie een opmars maakt? Promotie op 21 januari 2020.

Sterven aan een virusinfectie door orgaanuitval en bloedverlies: we weten nog weinig over hoe dat kan. Huaqi Tang ontwikkelde organen-op-chips om het te kunnen achterhalen. ‘Deze technologieën kunnen ongekende mogelijkheden bieden voor de strijd tegen de virussen die onze samenleving bedreigen.’ Tang…

Kinderen reageren hetzelfde op uitsluiting als adolescenten en volwassenen. Dat ziet psycholoog Mara van der Meulen aan de hersenactiviteit van basisschoolkinderen. ‘Het is nieuw voor ons dat dit in de kindertijd hetzelfde is als op latere leeftijd.’ Promotie op 10 december.

Een enorm glimmend aluminium geval staat middenin het polderlab in Oud Ade. Proberen de onderzoekers contact te maken met buitenaards leven? Bepaald niet; ze gebruiken de ‘maanlanders’ om te meten of innovatieve vormen van landbouw ook daadwerkelijk voor minder uitstoot van broeikasgassen zorgen. Fleur…

De Verenigde Staten maakten veelvuldig gebruik van dreigementen om de kernwapenprogramma’s van Iran, Libië en Zuid-Afrika te beïnvloeden.

Ondernemen als wetenschapper: hoe pak je dat aan? Waarom zou je überhaupt met je onderzoek de markt op? En welke obstakels kom je dan tegen? ‘Het kost tijd een bedrijf te vinden dat matcht met jouw motieven.’

Van het voorspellen van Alzheimer tot de groei van schadelijke bacteriën in water: de algoritmes van psycholoog Marjolein Fokkema zijn toepasbaar in vele disciplines. Ze leveren ook inspiratie voor haar liedjes, theater én levenslessen. Wat drijft deze rockende wetenschapper in de wereld van AI?

Hao Liu verhuisde van China naar Leiden om haar PhD traject te volgen aan het Instituut voor Wijsbegeerte. Hoe is het om te promoveren zo ver van huis?

Om de bescherming van onze persoonsgegevens en onze privacy te kunnen waarborgen, moeten het recht en toepassingen van Artificial Intelligence beter op elkaar worden afgestemd. Promovendus Andreas Häuselmann ziet kansen, maar ook gevaren als dat niet gebeurt.

Universitair docent Tazuko van Berkel heeft een Vidi-subsidie van 800.000 euro bemachtigd. Daarmee kan zij onderzoek verrichten naar het mensbeeld dat spreekt uit economische teksten uit de Griekse oudheid.

Een mix van dataonderzoek, kunstmatige intelligentie en archeologie zorgde op 31 januari voor levendige discussies. Op die dag vond het seminar ‘AI & Data Science @ Archaeology’ plaats, waar het Data Science Onderzoeksprogramma (DSO), SAILS en de Faculteit Archeologie hun krachten bundelen.

Visuele aantrekkingskracht speelt een grote rol in de partnerkeuze van orang-oetans, ziet gedragsbioloog en promovendus Tom Roth. Maar om te weten hoe groot die rol is, is meer onderzoek nodig naar de emoties van de mensapen.

We weten nog niet zo lang dat ook eencelligen (bacteriën en archaea) histonen hebben - eiwitten die het DNA structureren. Nu heeft de Leidse promovendus Samuel Schwab ontdekt dat de histonen in deze organismen diverser zijn dan ooit gedacht. Schwab en zijn collega’s beschrijven maar liefst zeventien…

Veruit de meeste gebruikers van netwerken van seksueel kindermisbruik, oftewel kinderpornofora, op het dark web communiceren daar niet actief, maar downloaden wel illegaal materiaal. Ze plegen daarmee strafbare feiten. Toch blijven ze vaak buiten zicht van politie en justitie. Promovendus Madeleine…