Matheus Mendes ontving op 13 december 2024 de 12e Jaap Doek Scriptieprijs voor zijn scriptie over het recht van elk kind om te kunnen lezen. De prijs wordt uitgereikt aan uitmuntende masterscripties op het gebied van kinderrechten.

Sinds de opening van de SSH-labs in het Sylviusgebouw, starten er langzaam maar zeker steeds meer onderzoekers in de state-of-the-art labruimtes. Welk onderzoek doen zij, en hoe bevallen de nieuwe faciliteiten? Lees over hun ervaringen.

Mensen en bonobo’s tonen opvallende overeenkomsten én verschillen als ze foto’s van soortgenoten zien. Beiden zijn meer geïnteresseerd in foto’s van soortgenoten die emoties vertonen. Maar mensen letten vooral op foto’s van bekenden en bonobo’s op die van onbekende soortgenoten. Dat blijkt uit onderzoek…

Didactiek

Bang zijn om de beurt te krijgen, voor te lezen, je vinger opsteken, of uberhaupt een fout maken: veel kinderen op de basisschool hebben last van angst en dat worden er steeds meer. Psychologen van het Kenniscentrum Angst en Stress bij Jeugd ontwikkelen of onderzoeken daarom preventieve trainingen.

Ruimtelijke techniek, zoals virtual reality, kan patiënten helpen die moeite hebben met ruimtelijke cognitie, bijvoorbeeld wanneer zij snel de weg kwijtraken. In haar oratie vertelt neuropsycholoog Ineke van der Ham over het belang van de patiëntbeleving, avatars en de ruimte voor innovatie.

‘Dieren hebben emoties. Ze zijn intelligent en moeten gerespecteerd worden en ook beschermd’, vindt Mariska Kret. Daar moest nodig een boek over geschreven worden en dat heeft de Leidse hoogleraar cognitieve psychologie Kret dan maar zelf gedaan. ‘Tussen glimlach en grimas’ lijkt te voorzien in een…

Terwijl tienduizenden bezoekers dansen op snoeiharde muziek probeert een team Leidse psychologen op Lowlands harde data te verzamelen voor hun onderzoek. Hoe beleven festivalgangers een virtuele trip? En welke rol spelen factoren als weinig slaap en wel of geen ervaring met psychedelica?

'Genoeg sporten en bewegen, nieuwe dingen blijven leren en proberen, dat helpt allemaal om je hersenen in vorm te houden en cognitieve reserves op te bouwen', vertelt neurowetenschapper Marit Ruitenberg bij Radio Weetlust.

De uitdrukking ‘zingen als een nachtegaal’ moet misschien wel letterlijker worden genomen dan gedacht. Gedragsbioloog Verena Ohms toont in haar promotieonderzoek aan dat menselijke spraak en vogelzang meer overeenkomsten hebben dan eerst werd aangenomen. Ohms promoveert dinsdag 3 mei.

In dit gedeelte gaan we dieper in op hoe je video bij je onderwijs kunt inzetten. Daarvoor gaan we kijken naar de doelgroep (wie), het hoofdleerdoel en de subleerdoelen(wat) en de context waarin je de video wilt gebruiken (hoe), en hoe deze factoren tezamen het ontwerp beïnvloeden en bepalen.

Een nieuw kabinet, brandhaarden in de wereld en natuurlijk veel wetenschap: dit zijn de vijf verhalen van de Universiteit Leiden die jullie graag lazen in 2024.

SOLO staat voor Support voor Onderzoek, Laboratoria en Onderwijs. We zijn er voor docenten en onderzoekers van de Faculteit der Sociale Wetenschappen die hulp nodig hebben bij de inzet van ICT in onderzoek of onderwijs.

Onderzoekers van het Instituut Psychologie ontvangen een NWO Open Competitie XS-beurs van maximaal 50.000 euro. Eén van de onderzoeken gaat over hoe samen muziek maken samenwerking kan versterken. Lees hier over alle vijf projecten.

Gedragsproblemen worden vaak voor het eerst erkend als kinderen naar school gaan. De problemen lijken echter al eerder te zijn ontstaan. Daarom is het belangrijk deze zo vroeg mogelijk te identificeren, evenals de factoren die hieraan ten grondslag liggen. Het onderzoek van Dide van Adrichem laat zien…

Vier Leidse groene onderzoeksinstituten slaan de handen ineen om onderzoek in evolutie en biodiversiteit te integreren, op Leids én op nationaal niveau. Spil in deze samenwerking is Frederic Lens.

Archeoloog Femke Reidsma (33) doet onderzoek naar de rol van vuurgebruik in de evolutie van de mens. Leids Universiteits Weekblad Mare schreef over haar onderzoek. ‘Je wordt beter in een kampvuur aan de gang houden als je het chemische proces begrijpt.’

In Indonesië worden steeds oudere rotstekeningen gevonden. Wil Roebroeks duidt de meest recente vondst in het NRC. 'Het lijkt wel een wedstrijd! Dit gebied met al die duizenden eilanden is een waar laboratorium van de menselijke evolutie.'

Hanneke Hulst bekleedt sinds 1 september de nieuwe Leidse leerstoel ‘Neuropsychologie in gezondheid en ziekte’. Daarnaast wordt Hulst vanaf 1 januari sectievoorzitter bij Gezondheids-, Medische en Neuropsychologie. ‘GMN is mijn nieuwe honk. Ik ben benieuwd naar de mensen die er werken, wat ze doen en…

Het radioprogramma Radio Weetlust besteedt elke dag aandacht aan het dagonderwerp van wetenschapsfestival Leiden2022. Verschillende Leidse wetenschappers zijn al te gast geweest bij het radioprogramma.

Als onderdeel van het onderzoeksteam onderzocht Dr. Amanda Henry de evolutie van bacteriën die in onze mond leven en die daar helpen met de spijsvertering. Op basis van prehistorisch tandplak van de vroege mens en neanderthalers hebben ze hier uitspraken over kunnen doen. De meest opmerkelijke vinding…

Neanderthalers kookten en bewerkten hun eten al veel uitgebreider dan gedacht. Britse wetenschappers hebben dit ontdekt toen ze 12 tot 70 duizend jaar oude kookresten analyseerden die zijn gevonden in Griekenland en Irak. Archeoloog Femke Reidsma is promovendus bij de menselijke evolutie-groep aan de…

We doen het allemaal op dagelijkse basis en staan er nauwelijks bij stil: kauwen op ons voedsel. Toch heeft dat 'simpele' proces van het vermalen van eten waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld in de evolutie van onze kaak, de spieren in ons gezicht en onze tanden en kiezen.

Het gebruik van vuur kan veel vertellen over de evolutie van de mens. Archeoloog Femke Reidsma ontwikkelde een techniek waarmee nauwkeuriger kan worden achterhaald hoe onze voorouders vuur gebruikten. Bestaande archeologische studies moeten hierdoor worden herzien. De studie van Reidsma is 2 november…

'Psychologen denken dat ik een taalkundige ben, maar taalkundigen denken dat ik een psycholoog ben', zegt cognitief neurowetenschapper Xiaochen Zheng. Met de Veni-subsidie kan ze deze twee onderzoeksgebieden dichter bij elkaar brengen. Lees haar antwoorden op vijf vragen.

Neurowetenschapper Simeen Tabassi Mofrad heeft een Rubicon-subsidie gekregen om onderzoek te doen naar corticale en allelische determinanten van leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang aan de Universiteit van Oxford. Ze staat op de eerste plaats van alle Rubicon-aanvragers in NWO-domein Sociale…

Van het blootleggen van verouderingsprocessen in de hersenen tot onderzoek naar het gebruik van het woordje ‘dat’. Twee onlangs gepromoveerde Leidse wetenschappers ontvangen een Rubiconbeurs en kunnen hierdoor onderzoek doen aan een buitenlandse onderzoeksinstelling.

Paco Barona Gomes is de nieuwste universitaire hoofddocent bij het Instituut Biologie Leiden (IBL). De Mexicaanse onderzoekers is gefascineerd door de evolutie van natuurstoffen, die microben, planten en dieren uitscheiden. ‘Het is alsof we chemische zwarte gaten onderzoeken.’

Hoe heeft de evolutie onze nieuwsgierigheid gevormd? En hoe zorgt die nieuwsgierigheid ervoor dat we inmiddels het technologische vermogen hebben om te ontdekken of we alleen zijn in het heelal? Het kwam allemaal aan bod tijdens de viering van de 449ste dies natalis van de Universiteit Leiden.

Fraude en plagiaat bij toetsing komt helaas overal voor, ook onder onze studenten. Als examinator speel je in relatie daarmee een belangrijke rol in het waarborgen van academische integriteit.

Orthopedagoog en klinisch neuropsycholoog Yvette Dijkxhoorn behandelt de fabel ‘mensen met autisme hebben geen empathie’. "Het is eerder een vooroordeel dan een fabel", aldus Dijkxhoorn.

Op 28 juli 2022 overleed onze gewaardeerde collega Daniëlle Hamstra na een kort ziekbed. Sinds 2010 was Daniëlle verbonden aan de sectie Klinische Psychologie, aanvankelijk als student in de research master en vervolgens als docent en promovenda.

Twee wetenschapscommunicatieprojecten van de Universiteit Leiden hebben een WECOM-beurs gekregen binnen de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Het gaat om onderzoek naar de geschiedenis van de dovengemeenschap in Nederland en naar een aandoening waardoor mensen veelvuldig verdwalen.

Sommige bacteriën blijken net als wij eiwitten te hebben die het DNA in hun cellen organiseren. Die doen dat alleen net even anders. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van bio-chemici van het Leiden Institute of Chemistry en het Max Planck Institute for Biology. De ontdekking helpt ons beter begrijpen hoe…

Tien Leidse wetenschappers ontvangen een Veni-subsidie van wetenschapsfinancier NWO. Met de subsidie, van maximaal 280.000 euro, kunnen de onderzoekers drie jaar lang hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen.

Jager-verzamelaars vergaren hun voedsel met complexe gender-specifieke verzameltechnieken voor een relatief stabiele en diverse toevoer van energie. Nieuw onderzoek toont aan dat de specialisatie van jongens en meisjes al op zeer jonge leeftijd start. Waarschijnlijk ontwikkelden mensen hierdoor een…

Heb je ooit het gevoel gehad dat je je ongemakkelijk voelde toen je naar een feestje ging waar je niemand kende? Heb je je ooit verlegen gevoeld op een feestje binnen de eerste paar minuten? Dit gevoel wordt meestal bestempeld als sociaal angstig, maar sociale angststoornis gaat veel verder.

In een recente studie tonen dr. Moji Aghajani en collega’s aan dat jongeren met een ernstige vorm van Conduct Disorder (CD) -met beperkte prosociale emoties- opvallend veel hersencapaciteit nodig hebben om emotionele gezichten te kunnen lezen. Deze effecten werden gevonden in vergelijking met CD-jongeren…

Astronomen hebben met de James Webb Space Telescope een nieuw ‘deep field’ vastgelegd van Pandora's Cluster (Abell 2744). De beelden laten nooit eerder vertoonde details zien. De resultaten zijn beschreven in vier wetenschappelijke artikelen. Leidse astronomen Marijn Franx en Mariska Kriek werkten mee…

Simulaties van de vorming van sterrenstelsels leveren veel meer informatie over sterrenstelsels dan een telescoop. Simulaties worden de laatste jaren steeds beter. Sterrenkundige Evgenii Chaikin leverde daaraan zo’n belangrijke bijdrage, dat hij 27 februari cum laude, met lof, promoveerde.

In de nieuwe videoreeks ‘De wereld van taalwetenschap’ vertellen alumni en wetenschappers over hun passie voor hun vakgebied. Student Aline-Priscillia is vooral benieuwd hoe taal wordt verwerkt in de hersenen.

Maar liefst vier Leidse onderzoeksteams hebben van NWO een beurs gekregen. Op 27 juli kende de NWO 21 aanvragen binnen de Open Competitie ENW-XL toe. NWO kent de beurzen toe aan consortia binnen de exacte en natuurwetenschappen die ongebonden fundamenteel onderzoek doen dat ‘is gedreven door nieuwsg…

Dat de evolutie van rode kamhoenderen naar kippen tussen de 10.000 en 3000 jaar geleden in Thailand begon toen de lokale bevolking rijst ging verbouwen weten we, maar wat minder duidelijk is, is hoe de tam geworden hoenderen uiteindelijk door de mens werden gefokt voor hun eieren.

Onlangs schreef universitair docent Rens Pieterse een biografische schets over wijlen Dieter Brüll, auteur en belastingkundige.

Simulaties kunnen ons veel leren over het heden, verleden en de toekomst van het heelal. Sterrenkundigen gebruiken ze dus graag in hun onderzoek. Des te groter de simulatie, des te beter. Leids onderzoeker Evgenii Chaikin vertelt in KIJK Magazine waarom.

De eerste beelden van de James Webb-telescoop onthullen mogelijk de verste sterrenstelsels die de mensheid ooit heeft gezien. ‘Het is echt ongelofelijk wat de internationale gemeenschap in de eerste twee weken sinds deze gegevens openbaar zijn allemaal al heeft gevonden’, zegt hoogleraar Extragalactische…