Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

De twee instrumenten van ESA’s ruimtetelescoop Euclid hebben hun eerste testopnamen gemaakt. De eerste beelden geven aan dat de ruimtetelescoop zijn wetenschappelijke doelen zal bereiken waarvoor hij is ontworpen - en mogelijk nog veel meer. Euclid zal een 3D-kaart maken van een derde van de hemel,…

Roderick Bouman is collectiebeheerder van de Leidse Hortus botanicus. Hij houdt bij welke planten er in de Hortus zijn, waar die vandaan komen en zorgt dat bezoekers er de juiste informatie over kunnen vinden. ‘Wij zijn ook gewoon een museum’ , zegt Bouman. ‘Alleen zijn onze objecten levend. Dat maakt…

Een internationaal team van astronomen, met onder anderen de Leidse promovendus Elia Pizzati, heeft een aantal oude quasars waargenomen die verrassend genoeg in hun eentje lijken te zweven in het vroege heelal (minder dan een miljard jaar na de oerknal). Tot nu toe gingen astronomen er op basis van…

Wat is vrijheid waard als er honger heerst? De voorstelling ‘Beleg’ is een eigentijdse interpretatie van het toneelstuk van Lucretia van Merken uit 1774. Met vijf voorstellingen in de Leidse Schouwburg is het een prominent onderdeel van de viering van Leidens Ontzet, met grote inbreng van Leidse alumni.…

Astronomen hebben met gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop 55 hogesnelheidssterren ontdekt, afkomstig uit de jonge stercluster R136 in de Grote Magelhaense Wolk, een satellietstelsel van de Melkweg. Daarmee is het aantal bekende ‘wegrensterren’ in dit gebied vertienvoudigd. Het team astronomen, met…

We weten nog niet zo lang dat ook eencelligen (bacteriën en archaea) histonen hebben - eiwitten die het DNA structureren. Nu heeft de Leidse promovendus Samuel Schwab ontdekt dat de histonen in deze organismen diverser zijn dan ooit gedacht. Schwab en zijn collega’s beschrijven maar liefst zeventien…

Een samenwerking tussen taalkundigen, geografen en antropologen moet duidelijk maken hoe talen zich gedurende duizenden jaren hebben verspreid door Zuid-Amerika. Universitair hoofddocent Rik van Gijn is verantwoordelijk voor de taalkundige kant van dit NWO-project.

Onderzoekers hebben het tot nu toe verste Melkweg-achtige sterrenstelsel ontdekt. Dit schijfstelsel, REBELS-25, ziet er net zo ordelijk uit als de huidige sterrenstelsels, maar we zien het zoals het was toen het heelal pas 700 miljoen jaar oud was. Dat is verrassend omdat zulke vroege sterrenstelsels…

De banen van 27 sterren die ronddraaien op kleine afstand van het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg, zijn erg chaotisch. Daardoor kunnen onderzoekers niet betrouwbaar voorspellen waar ze over zo'n 462 jaar zijn. ‘Dat is werkelijk verbazingwekkend kort’ , aldus sterrenkundige Simon Portegies…

Biologisch chemicus Nathaniel Martin en zijn team ontvangen een NWO-beurs om te onderzoeken hoe het blokkeren van het ‘NNMT’-enzym kan helpen bij het bestrijden van bepaalde typen kanker. Experimenten met muizen zijn alvast veelbelovend. Samen met het Nederlands Kanker Instituut hoopt Martin de techniek…

Lezing, Studium Generale

Cursus, HOVO-cursus

De Leidse onderzoekers Arko Ghosh en Enea Ceolini analyseerden de gebruiksgegevens van honderden mobiele telefoons en ontdekten dat ons lichaam cycli kent van 7 tot 52 dagen. Deze cycly beïnvloeden hoe we ons gedragen. Hun onderzoek leidde tot een artikel in npj Digital Medicine journal, een publicatie…

supercomputer ALICE is uitgebreid. Hierdoor kunnen onderzoekers en studenten met zwaardere modellen werken. Van onderzoek naar taal tot scans van hersenactiviteiten, de uitbreiding is goed nieuws voor uiteenlopende onderzoekers.

Het kalenderjaar loopt langzaam op zijn eind. De kans is helaas best groot dat je niet al je goede voornemens hebt waargemaakt, want het blijkt erg moeilijk om gezonder te leven. Waarom is dat zo? We krijgen tekst en uitleg van Marieke Adriaanse, onze pasbenoemde Hoogleraar Gedragsinterventies in Population…

‘Door te werken met een touchscreen kan je zoveel leren over aandacht en spiegeling van emoties van mensapen. Via Eye-tracking volg je waar ze specifiek naar kijken.’ Dieren hebben emoties, ziet psycholoog Evy van Berlo in haar onderzoek in samenwerking met Apenheul. Promotie 19 mei.

Op 12 januari ontvingen 10 gedreven docenten hun Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO). Rector magnificus Hester Bijl feliciteerde hen in het Academiegebouw. We vroegen drie van de docenten wat het SKO-traject hen heeft opgeleverd, wat ‘goed onderwijs’ volgens hen inhoudt en wat hen zo gepassioneerd maakt…

In dierentuinen, op festivals en in een rijdend lab op de markt: overal probeert Mariska Kret met haar onderscheidende gedragsonderzoek de emoties van mens en dier te doorgronden. Nu heeft ze daarvoor de Mercator Sapiens Stimulus van 1 miljoen euro ontvangen.

Kunnen we goed inschatten of een ander ons aantrekkelijk vindt? Iliana Samara deed promotieonderzoek naar de romantische klik en ontdekte: vooral mannen overschatten hun kansen op de datingmarkt nogal eens. De cognitief psycholoog legt uit hoe dat kan komen.

Door angst voor terugvorderingen vragen mensen geen toeslagen en bijstand aan, ook als ze daar wel aanspraak op kunnen maken. Dat ontdekte Olaf Simonse in zijn promotieonderzoek naar financiële stress en niet-gebruik van voorzieningen. Zijn voorstel: ‘Laat de overheid het initiatief nemen.’

Zekerheid, het lijkt voor de meeste mensen een eerste levensbehoefte, een voorwaarde voor een goed leven. Maar als je er iets langer en dieper over nadenkt, zoals politiek filosoof Josette Daemen, dan zie je dat zekerheid soms ten koste gaat van andere belangrijke verworvenheden, zoals vrijheid en gelijkheid.…

Door technologische en maatschappelijke ontwikkelingen komt er meer informatie op ons af dan ons brein kan verwerken. Hoe beïnvloedt dat onze besluitvorming, als individu en samenleving? En kan het ook beter? Dat gaat Lotte van Dillen met haar leerstoel onderzoeken.

Dialysepatiënten hebbel veel lichamelijke en mentale klachten die elkaar beïnvloeden. In haar promotieonderzoek wilde psycholoog Judith Tommel de juiste aanpak vinden om deze dialysepatiënten te ondersteunen bij het verbeteren van hun kwaliteit van leven. ‘Zorg bieden op maat en bij digitale zorg voorkomen…

Flitsinterview met alumnus Kees van der Staaij: ik ben en blijf een jurist in hart en nieren

Jongeren met goede vriendschappen ervaren minder angst- en depressieklachten, ontdekte promovenda Iris Koele in haar onderzoek naar de sociale relaties van middelbare scholieren. ‘Als psycholoog neem ik vrienden mee in het behandelplan: wie bel je als het even niet gaat?’

De meeste studenten die Psychologie studeren doen dit om in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) te werken. Daarom is de masterspecialisatie Clinical Psychology voor velen een logische keuze. Zo was deze specialisatie voor alumna Ruth van Vugt ook lange tijd een voor de hand liggende optie. Toch keek…

Zwangerschap veroorzaakt sterke veranderingen in hersenfuncties en die veranderingen beïnvloeden de band tussen moeder en kind. Dat ontdekten onderzoekers van Amsterdam UMC en de Universiteit Leiden. Met hun onderzoek, gepubliceerd in Nature Communications, schijnen ze licht op dit lang onontgonnen…

Het onderzoek van orthopedagoog Nienke Bouw laat zien dat de sociale ontwikkeling van jonge kinderen met een extra X- of Y-chromosoom kwetsbaar is. Die kwetsbaarheden worden groter naarmate deze kinderen ouder zijn. Ook blijkt dat een gedeelte van de kinderen met een extra X- of Y-chromosoom de diagnose…

Masterstudent Tamara Compagner (rechts) heeft onderzoek gedaan naar intergenerationeel trauma. Dit trauma kan veroorzaakt worden door meerdere factoren zoals gehechtheid tussen ouder en kind. Tamara ondervond dat de gehechtheid tussen ouder en kind traumaklachten in de volgende generatie deels kan voorkomen.…

Joris van der Voet, universitair hoofddocent en onderzoeker bij het Instituut Bestuurskunde, gaat de komende jaren onderzoek doen naar topambtenaren en hoe zij keuzes maken en hun prioriteiten stellen. Voor het onderzoek ‘Aandachtige ambtenaren’ heeft hij een Vidi-beurs van 800.000 euro gekregen. Het…

‘Werken aan jouw leiderschap begint vanavond’, zegt docent Sandra Groeneveld tijdens de introductiebijeenkomst van het Leiden Leadership Programme. Het programma is dit jaar vernieuwd, en de studenten zijn er klaar voor: ‘Ik hoop bij het LLP mezelf te leren kennen.’

Bernou Melisse schrok van de lange wachtlijsten in Nederland voor eetbuistoornispatiënten. In Saoedi-Arabië was er nog geen onderzoek naar eetstoornissen gedaan. Daarom heeft ze onderzocht hoe mensen met eetbuien beter geholpen kunnen worden in hun eigen werelddeel, Promotie op 13 september.

In de nieuwe rubriek ‘Onderwijsheden’ delen Psychologiedocenten hun belangrijkste lessen over lesgeven. Deze maand: Elise Seip wil studenten helpen uit hun hoofd, en in hun lichaam te komen. Daarom start ze elke werkgroep met mindfulness.

Brengen videogesprekken ons écht met elkaar in verbinding? Nieuw onderzoek suggereert van wel. Psychologen ontdekten dat onze lichamen online bijna evenveel synchroniseren als in offline gesprekken. Al is dat geen reden om fysieke vergaderingen te schrappen, zegt onderzoeker Fabiola Diana.

Hoe reis je op de meest efficiënte manier? Reispaden van wilde primaten bieden nieuwe inzichten in de mentale vermogens van primaten, inclusief de mens. Een internationaal onderzoeksteam onder leiding van de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam heeft de resultaten van dit wereldwijde…

Universitaire plechtigheid

Tijdens de Cyberweek van 17-24 oktober zette de Faculteit Governance and Global Affairs (FGGA) haar onderzoek en onderwijs rondom cybersecurity, digitale ontwikkelingen en hun impact op de samenleving in de schijnwerpers.

Maar liefst zeven Leidse FWN-studenten ontvingen maandag 29 november een Jong Talent Prijs van de Koninklijke Hollandse Maatschappij der Wetenschappen. Mark van den Bosch en Karlijn Kruiswijk sleepten een afstudeerprijs in de wacht, een groep jonge astronomen won de ET Outreach Award en de andere vijf…

Lezing, Studium Generale

Festival, Citizen science

Cursus, Summer School

Medici kunnen veel repareren, maar ziekte voorkomen of uitstellen is beter. Daarvoor is vaak leefstijlverandering nodig en dat blijkt lastig. Gezondheidswetenschappers Sandra van Dijk (Universiteit Leiden) en Valentijn Visch (TU Delft) doen onderzoek naar de vraag hoe je mensen kunt helpen met gedragsverandering…

Meer papers, meer beurzen, meer studenten: op universiteiten is constante groei nog altijd de gouden standaard. Die mentaliteit zit ons in de weg bij het oplossen van complexe, maatschappelijke problemen als de klimaatcrisis, betogen neurowetenschappers Anne Urai en Clare Kelly.

Waarom vinden we het zo belangrijk om controle te houden? Wat als we de grip op ons leven kwijtraken? En hoe houden we ons staande in een onzekere wereld? Experts gaven antwoord op die vragen tijdens het KCPEG Herfstsymposium.

Lezing, Studium Generale

Lezing

Congres/symposium

Lezing

Congres/symposium, Kenniscafé