Het Europees Ruimteagentschap (ESA) heeft de eerste beelden vrijgegeven van de Euclid ruimtetelescoop. De telescoop is gelanceerd op 1 juli 2023. Hoogleraar Galactische sterrenkunde Koen Kuijken bespreekt de nieuwe foto’s in het NOS Radio 1 Journaal.

Onderzoekers hebben het tot nu toe verste Melkweg-achtige sterrenstelsel ontdekt. Dit schijfstelsel, REBELS-25, ziet er net zo ordelijk uit als de huidige sterrenstelsels, maar we zien het zoals het was toen het heelal pas 700 miljoen jaar oud was. Dat is verrassend omdat zulke vroege sterrenstelsels…

Oratie

Lezing, Studium Generale

Kunnen we de grootste structuren in het universum onderzoeken door te kijken naar de kleinste deeltjes? Daarover gaat het onderzoek van Lydia Stofanova, promovendus aan de Leidse Sterrewacht en SRON — het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek. Ze bestudeert hoe elementen zoals zuurstof de grootschalige…

Kunstmatige intelligentie kan artsen helpen om beelden, zoals MRI-scans, te analyseren. En dat is hard nodig om de druk op zorgpersoneel te verlichten.

Niet alles wat in de buurt komt van een zwart gat, wordt erin opgeslokt. Zwarte gaten kunnen materiaal ook wegslingeren, en die kans blijkt aanzienlijk groter dan gedacht. Een toevallige ontdekking en wat Martijn Oei daar vervolgens mee deed, leverden hem 12 december een promotie cum laude op, ‘met…

Een internationaal team van astronomen, met onder anderen de Leidse promovendus Elia Pizzati, heeft een aantal oude quasars waargenomen die verrassend genoeg in hun eentje lijken te zweven in het vroege heelal (minder dan een miljard jaar na de oerknal). Tot nu toe gingen astronomen er op basis van…

De aantrekkingskracht tussen personen is af te lezen aan het gelijk lopen van hun hartslag en huidgeleiding. Het verklaart waarom we met sommige mensen een romantische ‘klik’ voelen en met anderen niet. Dit blijkt uit onderzoek van psycholoog Eliska Prochazkova van het Leiden Institute for Brain and…

Chimpansee Fiffy had in korte tijd ernstige staar in beide ogen gekregen waardoor ze zo goed als blind was. Oogartsen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) zijn er nu in geslaagd beide lenzen in de ogen te vervangen. Fiffy, die tussen de 30 en 40 jaar oud geschat wordt, is voor zover bekend…

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de Universiteit Leiden en Philips ontvangen samen ruim 2 miljoen euro van NWO om een artificial intelligence (AI) laboratorium op te zetten. Het doel van dit lab is om MRI-scans te versnellen en te verbeteren met behulp van AI. Fijn voor de patiënt, én…

Sanneke Kuipers vertelt in de NRC over hoe je je kunt voorbereiden op een ramp, ook als je niet weet wat er komen gaat.

Van fluctuerende hormoonspiegels bij vrouwen, via de inwendige structuur van reuzenplaneten tot de voorgeschiedenis van talen: zes Leidse wetenschappers krijgen een ERC Consolidator Grant.

Vandaag zijn de eerste fullcolour beelden van de kosmos van ESA’s ruimtetelescoop Euclid gepresenteerd. Nooit eerder was een telescoop in staat om zulke haarscherpe astronomische beelden te maken van zo'n groot deel van de hemel en zo ver het diepe heelal in. De vijf beelden illustreren het volledige…

James Webb life’s building blocks

Elena Maria Rossi is gefascineerd door zwarte gaten. Haar benoeming tot hoogleraar was een lang gekoesterde wens, mede omdat er zo weinig vrouwelijke hoogleraren zijn in haar vakgebied. ‘Mijn benoeming is ook voor Sterrewacht Leiden een mijlpaal.’

Een internationaal team van astronomen heeft een groot reservoir van heet gas ontdekt in de cluster-in-wording rond het Spinnenwebstelsel. De sterrenkundigen voorspellen, mede op basis van dat hete gas, dat de cluster-in-wording zal uitgroeien tot een van de grootste objecten in het heelal. Daardoor…

De eerste beelden van de James Webb-telescoop onthullen mogelijk de verste sterrenstelsels die de mensheid ooit heeft gezien. ‘Het is echt ongelofelijk wat de internationale gemeenschap in de eerste twee weken sinds deze gegevens openbaar zijn allemaal al heeft gevonden’, zegt hoogleraar Extragalactische…

Lezing

Op de ESO-sterrenwacht La Silla in Chile zijn er drie Nederlands-Belgische telescopen in werking getreden. Deze zogeheten BlackGEM-array zal de zuidelijke hemel scannen om op jacht te gaan naar kosmische gebeurtenissen die zwaartekrachtgolven produceren, zoals fusies van neutronensterren en zwarte gaten.…

Niet alleen donkere materie, maar ook gewone materie en donkere energie worden gevolgd in de grootste kosmologische computersimulatie ooit. In de FLAMINGO-simulatie zie je over de loop van miljarden jaren virtuele sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels ontstaan. Dat is geen makkelijke klus:…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van de Nederlander Martijn Oei heeft het grootste paar straalstromen bij een zwart gat ooit ontdekt. De 'jumbojets' zijn samen 140 Melkwegen lang. De Leidse Sterrewacht speelt een prominente rol in het onderzoek. De publicatie siert op 19 september…

Acht wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben een beurs toegekend gekregen van wetenschapsfinancier NWO. Met deze Vidi-financiering kunnen de onderzoekers de komende vijf jaar een vernieuwende onderzoekslijn opzetten en hun eigen onderzoeksgroep verder uitbouwen.

Op vrijdag 12 november 2021 is op het Paris Peace Forum het Net Zero Space-initiatief gelanceerd. Het International Institute of Air and Space Law (IIASL) van de Universiteit Leiden is een van de eerste ondertekenaars van het initiatief.

Leiden is in 2022 een heel jaar lang European City of Science, met elke dag een ander dagonderwerp. Het radioprogramma Radio Weetlust besteedt elke dag aandacht aan dat onderwerp, samen met interessante gasten. Verschillende Leidse wetenschappers zijn al door het radioprogramma geïnterviewd.

Vanwege de wereldwijde corona-uitbraak veranderde halverwege maart 2020 alles in Nederland. Zoveel mogelijk thuisblijven en anderhalve meter afstand, dat werd de norm. Een jaar later kijken we met vier ‘insiders’ van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid terug op het coronajaar. Hoe hebben ze het ervaren?…

Met groot verdriet delen wij het nieuws dat Prof. Harold Linnartz plotseling en onverwacht is overleden op zondag 31 december 2023. We zijn allemaal geschokt en onze gedachten gaan uit naar zijn vrouw en kinderen, zijn overige familieleden en vrienden. Harold was het hart van ons instituut, als onderzoeker,…

Lezing, Seminar

Ruimtetelescoop Euclid is in staat om de geheimen van het heelal te ontrafelen. Dat laten de afbeeldingen zien die ESA vandaag heeft gepubliceerd, volgens de astronomen die met de data van de telescoop werken. De beelden overtreffen alle verwachtingen. De wetenschappers binnen het Euclid-consortium,…

‘Frans Rodenburg is een uitstekend docent die in staat is om moeilijke informatie over te brengen’, zeggen zijn studenten. Met zijn lessen statistiek wil hij studenten enthousiast maken voor zijn geliefde vak. 'De meeste studenten zijn ervan overtuigd dat statistiek niets voor hen is. Ik ben hier om…

In de nieuwe rubriek ‘Onderwijsheden’ delen Psychologiedocenten hun belangrijkste lessen over lesgeven. Deze maand: Elise Seip wil studenten helpen uit hun hoofd, en in hun lichaam te komen. Daarom start ze elke werkgroep met mindfulness.

Op wetenschapfestival Over de kop wisselen verrassende breinfeitjes zich af met confronterende verhalen uit de operatiekamer. Onderzoekers vertellen waarom onze hersenen blij worden van bonen, en je nooit meer zonder helm de racefiets op moet stappen.

Nanoplastics kunnen zich ophopen in harten die nog in ontwikkeling zijn. Dat blijkt uit een studie van Leidse biologen. Hun onderzoek naar kippenembryo’s werpt nieuw licht op hoe de piepkleine plastic deeltjes een gevaar vormen voor onze gezondheid.

Lezing

De twee instrumenten van ESA’s ruimtetelescoop Euclid hebben hun eerste testopnamen gemaakt. De eerste beelden geven aan dat de ruimtetelescoop zijn wetenschappelijke doelen zal bereiken waarvoor hij is ontworpen - en mogelijk nog veel meer. Euclid zal een 3D-kaart maken van een derde van de hemel,…

Een ster staat niet zomaar van de ene op de andere dag aan de hemel. Het ontstaan duurt enkele tienduizenden jaren. Twintig jaar geleden maakten astronomen een plaatje van een ster in zijn geboortefase. De James Webb Space Telescoop (JWST) kon diezelfde ster nu veel gedetailleerder vastleggen. Dat levert…

Onze alumna en bestuursvoorzitter Annetje Ottow vertelt over waarom ze Leiden heeft gekozen om te studeren, dat we als Rechtenfaculteit veel vooruitstrevender zijn dan veel mensen denken en hoeveel baat ze heeft bij haar studie als bestuursvoorzitter.

Debat, Publiek gesprek

Lezing

Hoe heeft de evolutie onze nieuwsgierigheid gevormd? En hoe zorgt die nieuwsgierigheid ervoor dat we inmiddels het technologische vermogen hebben om te ontdekken of we alleen zijn in het heelal? Het kwam allemaal aan bod tijdens de viering van de 449ste dies natalis van de Universiteit Leiden.

Promotie

Promotie

Evenement

Zestien onderzoekers van de Universiteit Leiden krijgen een Veni-subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Deze beurs biedt veelbelovende jonge wetenschappers de mogelijkheid om gedurende drie jaar hun eigen ideeën verder te ontwikkelen.