Promotie
Connecting conditionals: A Corpus-based Approach to Conditional Constructions in Dutch
- A. Reuneker
- Datum
- woensdag 26 januari 2022
- Tijd
- Bezoekadres
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
- Prof.dr. A. Verhagen
- Dr. R.J.U. Boogaart
Samenvatting
Zinnen die beginnen met het voegwoord als, voorwaardelijke zinnen, gebruik je de hele dag door; zonder als-zinnen kun je immers niet redeneren en argumenteren. Je gebruikt ze wanneer je plannen maakt (‘als het straks regent, nemen we een paraplu mee’), maar ook als je communiceert over dingen die nooit zijn gebeurd, maar wel hadden kúnnen gebeuren (‘als we eerder waren begonnen met vaccineren, hadden we nu niet in een lockdown gezeten’). En wat drukt ‘als je trek hebt, er liggen koekjes op tafel’ uit? De koekjes liggen er uiteraard ook als je geen trek hebt. Zinnen met als worden, kortom, op verschillende manieren gebruikt en de literatuur stelt diverse classificaties voor. In dit onderzoek staat de vraag centraal wat de overkoepelende betekenis van als is, hoe verschillende gebruiken samenhangen en hoe deze worden beïnvloed door de talige eigenschappen van de zinnen.
Het proefschrift laat zien dat elk gebruik van als twee vaste betekeniselementen kent. Ten eerste kun je met een als-zin geen bewering over de werkelijkheid vaststellen, maar druk je bijvoorbeeld onzekerheid of ongeloof uit. Ten tweede verbindt het voegwoord als de inhoud van de als-zin aan de hoofdzin, bijvoorbeeld als oorzaak en gevolg of argument en conclusie. Deze betekenisaspecten, ‘non-assertiviteit’ en ‘connectie’, worden geanalyseerd vanuit de semantiek, pragmatiek en cognitieve taalkunde. Met behulp van machine learning en een grote dataverzameling van Nederlandse als-zinnen wordt vervolgens getoetst of je aan talige kenmerken kunt zien met welk type voorwaardelijke zin je te maken hebt. De resultaten tonen aan dat de in de literatuur voorgestelde categorieën van als-zinnen maar beperkt overeenstemmen met ons taalgebruik en dat de wijze van categoriseren aan herziening toe is.
Klik hier voor de samenvatting van het proefschrift (PDF).
Financiers
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211