Jan van de Streek en Jan Vleggeert over belastingontwijking door Uber
Techbedrijf Uber gebruikt verschillende trucs om via Nederland winstbelasting te ontwijken. Een interne lening van 16 miljard dollar uit Singapore roept vragen op, want volgens experts gaat het om een 'onzakelijke' constructie. Europarlementariër Paul Tang wil dat Brussel een onderzoek instelt.
Volgens het Centraal Planbureau en de Europese Commissie behoren zulke interne leningen tot het standaardrepertoire van belastingontwijkende bedrijven. In principe is het een legale constructie, maar dan moet de lening wel voldoen aan het zogeheten arm's length-beginsel: als de lening verstrekt zou zijn door een externe partij, bijvoorbeeld een bank, dan zouden dezelfde voorwaarden moeten kunnen gelden. Anders gezegd, het moet een zakelijke lening zijn.
Wat deze lening met name niet-zakelijk maakt, is het aflossingsvrije karakter ervan tot en met 2039, zeggen deskundigen. Want geen enkele onafhankelijke partij zou hiervoor een aflossingsvrije lening verstrekken met een looptijd van twintig jaar.
Hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek begrijpt deze vraagtekens, zegt hij tegen Follow the Money. 'Het vaststellen van de verrekenprijzen voor zulke interne transacties is geen exacte wetenschap, er zit altijd wat ruimte om te marchanderen. Of hier de grenzen echt zijn overschreden, vergt onderzoek naar vergelijkbare leningen in de markt. Als geen bank de lening onder deze voorwaarden zou verstrekken, mag Uber de rente überhaupt niet van de winst aftrekken.'
Geen winst
De nieuwe Nederlandse holding maakt vooralsnog geen winst. Maar ook als Uber vanaf dit jaar weer winst gaat maken, zoals ceo Khosrowshahi verwacht, betaalt het bedrijf in Nederland nog nauwelijks winstbelasting. De vroeger zo profijtelijke Bermuda-route is vervangen door een nieuwe constructie met Nederland als fiscale draaischijf.
Dat is niet verbazingwekkend, zegt hoogleraar belasting Jan Vleggeert in hetzelfde artikel. Hij noemde de nieuwe bronbelasting op rente en royalty's in 2018 al een ‘tot mislukken gedoemde pr-stunt van het kabinet’. 'Ik kijk daar nu niet heel anders tegenaan. Je kunt niet zeggen dat het niets doet, maar er zijn veel forsere maatregelen denkbaar. De lijst met belastingparadijzen die Nederland hanteert is nogal incompleet, er staan te weinig landen op om het effectief te laten zijn. Een bedrijf kan de ene structuur gewoon inruilen voor een andere, die net zo makkelijk werkt.'