Van kluis naar kussen: Liedjes uit de top 40 van de Gouden Eeuw
In de serie tafelgesprekken ‘Van kluis naar kussen’ krijgt de kijker een blik achter de schermen van de Bijzondere Collecties van de Universitaire Bibliotheken Leiden. In deze aflevering staat de collectie liedjes centraal. Aan de hand van enkele bijzondere stukken gaat hoofdconservator Garrelt Verhoeven in gesprek met Olga van Marion, universitair docent Oudere Nederlandse Letterkunde, Margot Kalse, zangeres, neerlandica en oude muziek-specialist, en Kasper van Ommen, conservator Westerse gedrukte werken. Centraal staan de inhoud van de collectie en het gebruik ervan in onderzoek, onderwijs en publicaties. En natuurlijk worden er liedjes uit de collectie door Margot Kalse gezongen, begeleid door Earl Christy op luit en Ilil Danin op virginaal: van kluis naar kussen!
Gouden Eeuw
Nederlanders zingen veel. In de late zestiende en de zeventiende eeuw, onze ‘Gouden Eeuw’, werd er nog veel meer gezongen; dit was voor het Nederlandse lied een gouden tijd. Liedjes werden verzameld in liedbundeltjes en kwamen op de markt, geschikt voor jong en oud. Muzieknotatie was niet nodig; de boekjes bevatten zogenaamde contrafacten: teksten van liedjes met daarbij de aanduiding van een bekende melodie, waarop ze gezongen konden worden. Van de melodieën die in deze periode het meest gebruikt zijn om nieuwe liedjes op te schrijven, hebben Margot Kalse en Olga van Marion een Top 40 gemaakt.
Collectie
Verspreid over de bijzondere collecties van de UBL zijn vele wereldlijke en geestelijke liedjes, liedbladeren en bladmuziek te vinden. De vroegste voorbeelden daarvan bevinden zich in de collectie van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, met haar rijke verzameling zestiende en zeventiende-eeuwse liedboekjes. Het negentiende en twintigste-eeuwse lied is goed vertegenwoordigd in de collectie Swiers, maar ook daar komen we oudere voorbeelden tegen zoals een Psalm der Stadt Embden voor te singhen, uitgegeven tussen 1600-1603.
