Schrijf je over voormalig gekoloniseerde landen? Noem ze dan ook zo
VN-secretaris Antonio Guterres noemt in november dat veel landen in het Mondiale Zuiden kampen met schulden, groeiende armoede en honger. Dimiter Toshkov, universitair hoofddocent bij het Instituut Bestuurskunde, vertelt in Trouw over de term ‘het Mondiale Zuiden’.
Tegelijkertijd met de groei van het Mondiale Zuiden komt de vraag op of je al die landen op één hoop kunt gooien. India mag dan een grootmacht worden, maar dat kun je bijvoorbeeld niet zeggen over Venezuela. Doordat het Mondiale Zuiden een vage term is, kan iedereen ervan maken wat hij wil, zeggen critici. En vaak is dat negatief. Zo stelt Toshkov: ‘Het is een shortcut naar alles wat arm en onderontwikkeld is, onderdrukt en machteloos.’ Ook geeft hij aan dat de term, ondanks de vaagheid, prominent wordt gebruikt in serieuze academische publicaties.
Toshkov vindt het Mondiale Zuiden een afschuwelijke term: ‘Het klinkt als geografisch determinisme. Behoor je tot het Zuiden? Dan ben je arm. Noorden: rijk. Maar de data ondersteunen die claim helemaal niet.’ De meest vanzelfsprekende voorbeelden zijn Nieuw-Zeeland en Australië: beide zijn rijke landen, maar liggen diep op het zuidelijk halfrond.
Toshkov vindt dat als je dan toch de geografische positie wil gebruiken om welvaart te voorspellen, de evenaar een betere graadmeter is. Maar ook hier waarschuwt hij: ‘Los daarvan vind ik het zorgwekkend om te spreken van het Mondiale Zuiden als een monolithisch machtsblok. De landen sluiten wel bondjes met elkaar, maar die veranderen continu. En de verschillen tussen Afrikaanse, Zuid-Amerikaanse en Arabische landen zijn te groot om ze zo maar bij elkaar te gooien.’
Het is preciezer om het beestje bij de naam te noemen, vindt hij: ‘Schrijf je over voormalig gekoloniseerde landen? Of de twintig armste landen ter wereld? Noem ze dan ook zo.’
Lees het hele artikel op de website van Trouw (€).