Ambtelijk vakmanschap en de balans tussen kritisch leiderschap en activisme
In dit artikel vertelt Zeger van der Wal, bijzonder hoogleraar Ien Dales Leerstoel, over de rol van ambtelijke moed en kritisch vakmanschap. Hij pleit voor onafhankelijk advies binnen de ambtelijke rol, zonder te vervallen in activisme of ideologie.
Zeger van der Wal ziet ambtelijk vakmanschap en kritisch advies als cruciale elementen in een complex politiek-bestuurlijk krachtenveld. Hij pleit ervoor dat ambtenaren hun rol benutten door vanuit eigen expertise en onafhankelijkheid kritisch te adviseren. 'Het gaat om de toon en timing,' zegt hij, waarbij hij waarschuwt dat kritische advisering een vak is dat goed of slecht uitgevoerd kan worden. Van der Wal benadrukt dat ambtenaren hun invloed intern moeten maximaliseren, zonder de grens naar activisme te overschrijden: 'Activisme is meer iets voor de politiek of Greenpeace, niet voor de ambtenaar.'
Hoewel hij het activisme van sommige ambtenaren begrijpt, benadrukt hij dat ambtenaren een andere positie bekleden dan politieke activisten. 'Ambtenaren zijn onderdeel van de uitvoerende macht, niet een moreel rechtsprekende macht,' verklaart hij. De roep om ambtelijke moed komt voort uit de noodzaak voor ambtenaren om binnen de overheidsstructuur kritisch mee te denken zonder te polariseren. Van der Wal ziet een centrale opleiding voor ambtenaren, met aandacht voor rechtsstatelijke en communicatieve vaardigheden, als waardevol om de kwaliteit en effectiviteit van de ambtelijke advisering verder te versterken.
Lees het volledige artikel op de website van Overheid van Nu.