Bart Custers in Volkskrant over extremisten op Telegram
Extremistische gebruikers van Telegram verhuizen massaal naar andere chatapps, zoals het anonieme SimpleX. Zo hopen zij opsporing te voorkomen, nu Telegram-oprichter Pavel Doerov persoonsgegevens van criminele gebruikers gaat delen met autoriteiten.
Het is een maar al te bekend waterbedeffect voor Bart Custers, hoogleraar Law and Data Science en afdelingshoofd van eLaw, stelt hij in de Volkskrant op 11 november 2024. ‘Criminelen zijn bang om in beeld van justitie te komen, en bewegen zich voortdurend langs de randjes van het internet.’ Hun favoriete chatapps hebben anonimiteit en versleuteling van berichten hoog in het vaandel.
Telegram is al lange tijd populair onder criminelen, terroristen en extremisten: in de app kunnen gebruikers anoniem en in grote groepen communiceren. Ideaal voor het aanvragen van plaatsingen van explosieven, de verspreiding van kinderporno en de voorbereidingen van aanslagen. Totdat de baas van Telegram in augustus in de boeien werd geslagen in Frankrijk, op verdenking van het faciliteren van criminaliteit. Nu 10 jaar gevangenisstraf en een boete van 500 duizend euro boven Doerovs hoofd hangen, is Telegram opeens wel bereid gegevens van criminele gebruikers delen met autoriteiten.
‘Het verhuizen van het ene naar het andere platform kan je niet voorkomen, net zoals je niet kunt voorkomen dat criminelen in cafés afspreken om zaken te doen’, zegt Custers in de Volkskrant. ‘Er bestaan talloze SimpleX-achtige platforms, die de politie niet allemaal kan monitoren’.
Maar politie en justitie hebben wel andere mogelijkheden. Toen de Nederlandse politie in 2017 de criminele Hansa-marktplaats op het darkweb infiltreerde, werd eerst zoveel mogelijk informatie over gebruikers verzameld voordat ze de boel sloten. Daarbij werd ook gevolgd naar welke nieuwe platforms gebruikers vluchtten. Dit kan ook bij de verhuizing van Telegram naar SimpleX: om deel te nemen aan een SimpleX-groep, hebben gebruikers een link nodig. Die wordt meestal gestuurd in de Telegram-groep, die mogelijk al in de gaten wordt gehouden door autoriteiten.