Onderwijs, Organisatie
Ontwerpen van activerend onderwijs
Merk jij soms dat je staat te zweten voor de klas terwijl je studenten achterover leunen? Jij je eigen vragen vaker beantwoordt dan de studenten dat doen? Zijn je studenten vooral bezig met het halen van een goed cijfer met minimale inspanning?
Knelpunten
Het zijn knelpunten in het onderwijs waar Michael Klos, Jessie Pool, Jonathan Huijts en ondergetekende in het project ‘flipping the classroom’ een oplossing voor hebben gezocht. Tijdens het project is in vier masters een vak ‘geflipt’ en zijn nieuwe onderwijsmodellen ontwikkeld. De nieuwe onderwijsmodellen zijn getest, geobserveerd, geëvalueerd en geanalyseerd.
Ontwerpprincipes
De oplossing is gevonden in zeven ontwerpprincipes die in de geflipte vakken zijn toegepast en die de knelpunten bleken op te lossen. Als het onderwijs wordt ontworpen op basis van deze ontwerpprincipes, verwerven studenten diepgaander kennis, beheersen ze juridische vaardigheden beter, maar vooral: nemen zij meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces.
Wat zijn de ontwerpprincipes en hoe werken ze?
- De naam zegt het al – bij dit ontwerpprincipe laat je de studenten met elkaar overleggen over werkgroepopgaven of stellingen. We zagen dat studenten zich beter voorbereidden en ook vaker deelnamen aan discussies met de docent.
- Je kan er op veel manier voor zorgen dat studenten onderling met elkaar de stof bespreken. Zie de Menukaart activerende werkvormen die Kernvisie Team 2 heeft uitgebracht voor inspiratie!
De stof wordt tussentijds getoetst en becijferd via een deeltentamen, presentatie of essay. We zagen dat studenten eerder begonnen met studeren en dat het niveau tijdens het onderwijs omhoog ging.
Studenten kregen tussentijdse formatieve (niet-becijferde) feedback op concept-essays of proefpresentaties. De feedback gaf zowel de studenten als docenten inzicht in het leerproces, zodat nog kon worden bijgestuurd voordat het eindproduct af moest zijn.
Studenten hebben in de deelnemende vakken zelfstandig basiskennis opgedaan via kennisclips, quizzen of het bestuderen van zelf gevonden literatuur. We zagen aan de learning analytics van de gebruikte kennisclips dat studenten die inderdaad vlak voor een onderwijsmoment gingen bekijken.
- Let er – als je bijvoorbeeld kennisclips maakt – wel op dat je daardoor het boek niet overbodig maakt. We merkten dat als studenten kennis konden opdoen via een kennisclip, ze de voorgeschreven literatuur met dezelfde inhoud niet meer bestudeerden.
Omdat studenten de basiskennis al zelf hadden opgedaan, was er tijdens de onderwijsbijeenkomsten ruimte voor onderwijs op hogere cognitieve niveaus, zoals analyseren, evalueren en creëren. De docent fungeerde als expert en richtte zich op het faciliteren van het onderling gesprek, op kritisch doorvragen en uitdagen en in context plaatsen.
Studenten werkten aan verschillende vaardigheden, zoals samenwerken, presenteren, reflecteren, zoeken van literatuur, onderzoeken en mondeling en schriftelijk communiceren. De docent stelde zich op als coach en expert en gaf feedback of vulde aan. We zagen dat het niveau tijdens het onderwijs toenam en dat de verantwoordelijkheid voor het leren echt bij de student lag.
Studenten konden bij de geflipte vakken bepaalde keuzes maken, zoals een keuze uit drie stellingen bij een toets, keuze voor het onderwerp van een werkgroep en keuze uit tien onderwerpen voor presentatie. Dat vergrootte de autonomie van studenten en ze voelden zich verbonden met andere studenten die dezelfde keuze maakten.
Denk je nu: dit kan alleen in kleine groepen? Of: leuk, maar dit kost veel tijd, die ik niet heb? Dat hoeft niet. Ook kleine veranderingen kunnen een mooi, activerend resultaat geven. Het onderlinge overleg van studenten is bijvoorbeeld (ook in grote groepen) heel makkelijk toe te passen en heeft een groot effect. Het geven van formatieve feedback kan ook in een hoorcollege in plaats van individueel. Sommige ontwerpprincipes kosten tijdens het onderwijs meer tijd, maar zorgen ervoor dat bijna geen student meer hoeft te herkansen. Kijk daarom goed welk ontwerpprincipe bij jouw onderwijs (en andere taken) past.
Ook in de bachelor?
Hoewel de ontwerpprincipes zijn onderzocht in de context van het masteronderwijs, zijn ze ook heel goed toepasbaar in de bachelorfase, en dus worden ze voor een deel meegenomen in de implementatie van de Kernvisie. Zo worden de ontwerpprincipes momenteel meegegeven tijdens de werksessies met de vakcoördinatoren van bachelor 1, waarin zij onder andere hun vak activerender maken.
Jij ook?
Geïnteresseerd in de ontwerpprincipes? De projectleden zijn altijd beschikbaar voor overleg of een presentatie. En mocht je opmerkingen, vragen of aanvullingen hebben, horen we die ook heel graag!
Marije Schneider
Projectteam ‘Flipping the Classroom’ en opleidingsdirecteur master rechtsgeleerdheid
