‘Een gedoneerd orgaan is een kostbaar geschenk, waar we voorzichtig mee om moeten gaan’
Hoogleraar André Baranski maakt zich hard voor de kwaliteitsverbetering van orgaanuitname. Belangrijk hierbij is volgens hem dat uitnamechirurgen bij orgaantransplantaties wereldwijd gestandaardiseerd worden opgeleid en gecertificeerd. Dat zei hij in zijn oratie op 16 april.
De in november 2019 benoemde hoogleraar heeft even op zijn oratie moeten wachten. Vanwege de coronamaatregelen werd zijn oratie begin 2020 met ruim een jaar verschoven. Desondanks dat de mogelijkheden niet veel verruimd zijn, besloot Baranski niet langer te wachten. Zijn oratie had daardoor een kleine primeur. Het was de eerste oratie die werd voorgezeten door Hester Bijl, sinds februari de rector magnificus van de Universiteit Leiden.
Vergeten geschiedenis
De ontwikkeling van de transplantatiegeneeskunde is er volgens Baranski eentje van vallen en opstaan. 'Tegenwoordig zijn er uitgebreide transplantatieprogramma’s, alleen vergeten we vaak dat deze er niet zonder slag of stoot zijn gekomen,' vertelt hij. De geschiedenis van de transplantatiegeneeskunde is volgens hem grotendeels vergeten.
Redenen hiervoor zijn dat de eerste transplantaties vaak mislukten, vanuit overheden werden tegengewerkt en op discutabele plekken (zoals gevangenissen en mortuaria) werden uitgevoerd. Baranski wil deze geschiedenis graag zichtbaar maken. 'Als je ergens in gelooft en patiënten daarmee kunt helpen, dan is het belangrijk om door te zetten. Zonder daadkracht hadden we de huidige wereldwijde transplantatieprogramma’s niet gehad. Dat mogen we nooit vergeten.'
Goed getrainde uitnamechirurgen
Orgaantransplantaties worden in Nederland steeds vaker succesvol uitgevoerd. De voornaamste reden hiervoor is dat uitnamechirurgen in Nederland goed worden getraind, waardoor abdominale organen tijdens de uitname zelden worden beschadigd. Nederland is tevens het enige land ter wereld waar uitnamechirurgen worden gecertificeerd.
Een succesvolle transplantatie begint altijd bij het goed uitnemen van een orgaan. 'Helaas gaat dat wereldwijd nog lang niet altijd goed. Het is een ingewikkeld en secuur proces, bij het kleinste foutje kan een abdominaal orgaan al worden beschadigd, waardoor het niet meer gebruikt kan worden bij transplantatie. Het is daarom noodzakelijk dat de chirurg die de uitname doet altijd goed getraind is,' vertelt Baranski.
Kennis wereldwijd verspreiden
Baranski ontwikkelt daarom internationale cursussen over gecompliceerde chirurgische technieken bij transplantatie. Voor de uitname van abdominale organen heeft hij een standaardprocedure opgesteld. Door chirurgen en ondersteunend personeel op een eenduidige manier goed te trainen, hoopt hij dat het aantal beschadigde abdominale organen bij uitname, preservatie en transplantatie wereldwijd fors verminderd wordt. Zijn handboek over de standaardtechniek bij de uitname van abdominale organen is wereldwijd ruim 25.000 keer gedownload. Het boek werd in het Engels geschreven en in het Russisch, Chinees en Pools vertaald.
Zijn kennis over het juist uitnemen van abdominale organen wil Baranski de komende jaren wereldwijd verder verspreiden. Zijn wens is dat er (inter)nationaal meer aandacht komt voor orgaantransplantatie en dat er meer financiële middelen beschikbaar voor worden gemaakt in Nederland. Dit zodat de trainingsmethodes voor uitnamechirurgen nog verder ontwikkeld en verspreid kunnen worden. Ook hoopt hij dat andere landen het voorbeeld van Nederland volgen en starten met het certificeren van uitnamechirurgen. 'Een gedoneerd orgaan is een kostbaar geschenk, waar we voorzichtig mee moeten zijn. Dat begint bij het juist trainen van het medisch personeel die de bijbehorende procedures moeten doen.'
Benieuwd naar de oratie van Baranski? Lees de tekst, of bekijk de oratie online terug.