Een leefstijl-app maken, of toch een kinderboek? Zomercursus voor bèta's
Het is veel meer dan leren een prettig leesbaar stukje te schrijven of een presentatie te houden waarbij iedereen wakker blijft. In de intensieve online Summer School Science Communication krijgen jonge bètawetenschappers de kans om te leren écht contact te maken met publiek.
Stel, je wilt een lezing geven voor kinderen, of gaan bloggen over je vak, en je wilt leren hoe je dat moet aanpakken. Dan vertellen docenten Anne Land en Julia Cramer van de afdeling Science Communication & Society je misschien wel dat je dat beter niet kunt gaan doen. Tijdens hun jaarlijkse Summer School Science Communication, die ze van 5 tot en met 9 juli voor de derde keer verzorgen, begin je waar je zou moeten beginnen.
Je leert vaardigheden, maar ook nadenken
Land: 'We beginnen met de vragen: wat wil je bereiken en voor wie is je verhaal relevant? Achteraf zeggen cursisten vaak dat het logisch is hier eerst over na te denken, maar het blijkt behoorlijk lastig om deze beginstappen goed te doorlopen. Workshops over presentatie- en schrijfvaardigheden zijn zeker onderdeel van onze cursus, maar we denken ook na over het waarom, en over wie eigenlijk je doelgroep is.'
Cramer: 'We hebben meegemaakt dat iemand binnenkwam met een heel concreet idee om statistische onzekerheid uit te leggen, dat ze vervolgens moest loslaten. Maar toen ze met haar groepje een leefstijl-app had gemaakt voor in de sportschool, was ze een van de meest blije deelnemers!' Er komen vaak relatief veel biologen op dit soort cursussen af, maar juist de mix is leuk. Cramer, die zelf natuurkundige is: 'Het is uitdagend als we ook samen kunnen nadenken over het communiceren van heel fundamenteel scheikunde-onderzoek bijvoorbeeld.'
Enige vereiste: intrinsieke motivatie
De cursus is bedoeld voor 20 tot 25 jonge bètawetenschappers uit binnen- en buitenland die meer willen doen met wetenschapscommunicatie. Eerdere ervaring is niet vereist, maar Land benadrukt wel dat ze echt geïnteresseerd moeten zijn. 'Je moet niet komen omdat je begeleider dat vraagt. Het is een intensieve cursus van een volle week, je moet intrinsiek gemotiveerd zijn.'
Als de cursisten eenmaal goed hebben doordacht wat en wie ze willen bereiken, gaan ze in groepjes aan de slag met een gezamenlijk communicatieproduct. De eerste twee edities leverden bijvoorbeeld een online bordspel op over kwantummechanica, en een strip over telescopen. Land: 'Er was ook een interactieve fietsenstalling met een groen dak en uitleg over groene daken. En een billboard campagne over ruimte-afval, een serie glossy-artikelen om meiden enthousiast te maken voor wiskunde en een social media campagne voor gezond gedrag onder jongeren.'
Communicatie: net zo waardevol als statistiek
Begeleiders moeten hun promovendi of postdocs dus niet naar de cursus stúren, wel moeten ze volgens Land beseffen dat deze cursus zeker zo waardevol kan zijn als een cursus statistiek. 'Wetenschapscommunicatie is belangrijk, het publiek heeft het nodig om te weten wat wetenschappers doen en wie ze zijn. Wetenschappers moeten weten waar mensen bezorgd over zijn, wat ze nodig hebben en wat ze willen weten. Tegelijk leer je daardoor ook een onderzoeksvoorstel goed uit te leggen voor een commissie die bepaalt of je subsidie krijgt. Dus stel de driehonderd euro cursusgeld vooral beschikbaar!'
'Vorig jaar maakte iemand een interactieve fietsenstalling met een groen dak en uitleg over groene daken.'
Voor de tweede keer vindt de cursus volledig online plaats. Het is dan in eerste instantie iets moeilijker om echt met elkaar in contact te komen, maar het heeft ook voordelen, zegt Cramer: 'We hadden vorig jaar meer deelnemers van verder weg, bijvoorbeeld uit Duitsland en Zweden. Die hoeven dan niet te reizen. En een interessante gastspreker is ook eerder bereid om mee te doen.' Live of online, de cursisten worden een hechte groep. 'In een WhatsApp-groep bleven ze elkaar ook na de cursus helpen en aanmoedigen. Heel goed, want het is fijn om te merken dat er steeds meer wetenschappers zijn die wetenschapscommunicatie belangrijk vinden en serieus nemen.'
Tot 16 april kunnen promovendi, postdocs en andere jonge bètawetenschappers uit binnen- en buitenland zich inschrijven voor de Engelstalige Summer School Science Communication van de Universiteit Leiden.
Tekst: Rianne Lindhout