Digitale vaardigheden bij Geschiedenis
In haar eigen onderwijs maakt Liesbeth Claes, universitair docent Oude Geschiedenis, gebruik van verschillende digitale tools. Daarom vroeg zij zich af of digitale vaardigheden breder in het geschiedeniscurriculum geïmplementeerd kunnen en moeten worden om studenten beter voor te bereiden op de hedendaagse arbeidsmarkt. Ze onderzocht de mogelijkheden hiervoor in haar vernieuwingsproject.
‘Ik ben geïnteresseerd in de innovatie van onderwijs,’ vertelt Claes. ‘Zo komen in mijn cursus over Romeinse numismatiek verschillende digitale vaardigheden aan bod doordat we werken met bijvoorbeeld een GIS-applicatie en SQL-databanken.’ Vanuit die ervaring en interesse startte ze een vernieuwingsproject om te onderzoeken welke digitale vaardigheden geschiedenisalumni eigenlijk nodig hebben op de arbeidsmarkt en hoe deze vaardigheden geïmplementeerd kunnen worden in het bestaande curriculum.'
Een betere aansluiting op de arbeidsmarkt
‘Het project had twee onderzoekspijlers,’ legt Claes uit, ‘die hebben geleid tot aanbevelingen voor betere arbeidsmarktaansluiting en aanbevelingen voor een digitale leerlijn.’ De eerste pijler draait vooral om bewustwording bij studenten over de opgedane vaardigheden en de bruikbaarheid daarvan op de arbeidsmarkt. Om te onderzoeken hoe arbeidsmarktaansluiting zo goed mogelijk in het bestaande curriculum geïntegreerd kan worden, ging Claes in gesprek met andere opleidingen in de faculteit over hun aanpak. Hieruit vloeide een aantal ideeën voort voor de opleiding Geschiedenis: bijvoorbeeld om een gestandaardiseerde checklist te ontwikkelen met extracurriculaire activiteiten en kleine opdrachten gericht op de arbeidsmarkt. Studenten moeten bijvoorbeeld inventariseren welke vaardigheden in vacatures gevraagd worden en een reflectieverslag schrijven. Zulke opdrachten stimuleren studenten om tijdens hun studie ‘over het muurtje van de opleiding Geschiedenis te leren kijken,’ zegt Claes. ‘De scriptieseminars in de bachelor en de master zouden een geschikt moment zijn om hieraan meer aandacht te besteden.’
‘Het is vooral belangrijk dat studenten aangemoedigd worden over het muurtje van de opleiding Geschiedenis te leren kijken.’
Onderzoek naar benodigde digitale vaardigheden
De tweede pijler van het onderzoek richtte zich op aanbevelingen voor een leerlijn digitale vaardigheden: welke vaardigheden hebben geschiedenisstudenten nodig op de arbeidsmarkt? ‘Op dit moment wordt er nauwelijks expliciet aandacht besteed aan digitale vaardigheden in het geschiedeniscurriculum, maar de wens bestaat wel om hiermee meer te doen, zoals ook blijkt uit het rapport Transferable Skills van de faculteit,’ vertelt Claes. Daarom heeft ze geïnventariseerd welke digitale vaardigheden studenten idealiter moeten bezitten zodra zij de arbeidsmarkt betreden. Hiervoor ging Claes te rade bij werkgevers zoals het Rijksmuseum voor Oudheden, de Nederlandse Bank en het Historisch Tijdschrift, en heeft ze informatie ingewonnen bij Bart Noordervliet, alumnus Archeologie en ICT-specialist. De vaardigheden die bij deze inventarisatie naar voren kwamen, zijn vervolgens verwerkt in een enquête die is voorgelegd aan geschiedenisalumni. ‘Uit deze enquête kwam een interessant resultaat naar voren,’ vertelt Claes. ‘Alumni geven aan vooral Excel nodig te hebben in hun werkzame leven. Andere softwareprogramma’s, zoals Access, Python, of SQL, scoren een heel stuk lager.’ Claes legt uit dat het daarom nuttig is onderscheid te maken tussen het leren werken met specifieke softwarepakketten enerzijds en het aanleren van digitaal vakjargon en digitale basisvaardigheden anderzijds. Dat tweede is extra van belang, aangezien studenten met uiteenlopende programma’s te maken kunnen krijgen in hun latere werk.
Hoe nu verder?
Het project van Claes heeft geleid tot een beknopt onderzoeksrapport met concrete aanbevelingen voor een betere arbeidsmarktaansluiting bij de opleiding Geschiedenis en voor een leerlijn digitale vaardigheden. Hoe gaat het nu verder met deze aanbevelingen? ‘Het zou mooi zijn,’ vertelt Claes, ‘als de aanbevelingen kunnen worden voorgelegd aan een klein groepje studenten, alumni en docenten, waarna de opvolging ervan in de opleidingscommissie besproken kan worden. Het ontwikkelen van een leerlijn digitale vaardigheden vergt een hoop werk en kan wellicht opgepakt worden in een volgend innovatieproject.’
Nieuwe samenwerkingen
Naast concrete aanbevelingen heeft het project Claes zelf ook nieuwe ervaringen gebracht: ‘Door dit innovatieproject ben ik in meer aanraking gekomen met Nederlandse werkgevers. Het is goed om deze banden aan te halen, zeker omdat ikzelf hiervoor gestudeerd heb en werkzaam ben geweest in Vlaanderen en daardoor minder bekend was met de Nederlandse arbeidsmarkt. Zo’n innovatieproject haalt je een beetje uit je eigen ‘cocon’. Je spreekt niet alleen met mensen buiten de faculteit, maar werkt ook met andere mensen binnen de faculteit samen, zoals Career Services en de Alumni Relations Officer. Het is mooi dat zo’n facultair innovatieproject de mogelijkheid en de tijd biedt om dat te doen.’
In de afgelopen twee jaar zijn ruim dertig onderwijsvernieuwingsprojecten opgezet en uitgevoerd door docenten in de Faculteit Geesteswetenschappen. In deze reeks vertellen zij over hun ervaringen.