Subsidie voor onderzoek naar politiek en spel: ‘In beide gevallen wordt een wereld gecreëerd’
Hoe verhouden politiek en spel zich tot elkaar? Op die vraag hopen zes Leidse wetenschappers de komende jaren antwoord te vinden. Zij ontvingen een NWO-subsidie van 750.000 euro. Hoogleraar Sybille Lammes en universitair docent Bram Ieven vertellen hoe ze het geld willen besteden.
‘Als je kijkt naar hoe politiek werkt en hoe spel werkt, dan delen ze iets,’ vertelt Lammes. ‘In beide gevallen is sprake van de creatie van werelden. Die relatie zie je ook terug in veel films en series, zoals The Queen’s Gambit.’
Ieven vult aan: ‘De politiek representeert geen wereld, ze maakt er een. Dat doet ze aan de hand van spel. Dat is altijd zo geweest, maar het spelelement heeft de afgelopen twintig jaar een heel andere dynamiek gekregen door de opkomst van sociale media. Politici zeggen het een op Instagram en iets anders in de Tweede Kamer. Daardoor bewegen ze zich op een heel speelse manier tussen de verschillende platforms. Maar begrijp me niet verkeerd: dit spel kan heel serieus zijn. Het kan echt om leven en dood gaan.’
Politiek en social media: hoe zit dat eigenlijk?
‘Met ons onderzoek willen we de wisselwerking tussen politiek en social media begrijpen, ook om inzicht te krijgen in de woede die daardoor soms ontstaat,’ zegt Lammes. Om dat doel te bereiken, werken zij en Ieven samen met vier anderen: amerikanist Sara Polak, literatuurwetenschapper Frans Willem Korsten, filosoof Frank Chouraqui en mediawetenschapper Alex Gekker (Universiteit van Amsterdam).
Lammes: ‘Eerst zetten we digitale middelen in om de platforms af te speuren en een archief op te bouwen. Daarna gaan we met meer kwalitatieve geesteswetenschappelijke methoden inzetten om de gevonden data te analyseren. Sara Polak kijkt bijvoorbeeld naar de tweets van Donald Trump, terwijl Bram zich focust op de Nederlandse politiek.’
Samenwerking als voedingsbodem van onderzoek
Alle zes wetenschappers droegen bij aan de totstandkoming van het voorstel. ‘Als hoogleraar vind ik het jammer dat er zo weinig kansen zijn voor minder seniore medewerkers om aan een gezamenlijk project mee te doen van af de conceptualisatie,’ zegt Lammes. ‘Voor goed onderzoek heb je niet alleen goede ideeën nodig, maar ook mensen die hun kennis willen delen. Wij hebben expres een lange aanloopperiode genomen, zodat we diep konden nadenken over wat we wilden en wat we samen deelden. Daardoor hebben we nu al een sterk team staan dat goed kan samenwerken. Dat is een enorm voordeel.’
Ieven: ‘Sybille heeft erg bijgedragen aan die cohesie. Sinds zij vier jaar geleden is binnengekomen (sinds 2019 is Lammes wetenschappelijk directeur van het LUCAS, red.), zijn alle onderzoekers die op de een of andere manier met spel bezig waren meer als team gaan opereren. Dat interdisciplinaire element produceert een hopelijk unieke bijdrage aan de kennis.’
Workshops en podcasts
Ook in de in de manier waarin de resultaten van het onderzoek gepresenteerd moeten worden, is de nadruk op samenwerking en verbinding zichtbaar. ‘We willen niet alleen voor de A-journals te gaan,’ zegt Lammes, ‘maar ook een podcast maken, de mogelijkheden van streaming verkennen en workshops met politici organiseren, in de hoop dat er een debat ontstaat dat breed gedragen en begrepen wordt.’
Ieven: ‘We weten nog niet precies hoe die workshops eruit gaan zien, maar de ethische component zal in elk geval belangrijk zijn. Hoe krijg je inzicht in spel, maar ook: wat betekent het om daar verantwoord mee om te gaan? Die reflectie gebeurt lang niet altijd op politiek niveau, maar kan wel heel relevant zijn. Daar willen we met ons onderzoek op inspelen. De vraag is dan niet: hoe kunnen we van dat spel in de politiek af?, maar: hoe kunnen we daar verantwoord mee omgaan?’