Efficiënt gebruik van fosfor kan uitbreiding landbouwgrond voorkomen
Door efficiënter te bemesten met fosfor, is het mogelijk om te voldoen aan de vraag naar voedsel in 2050, zonder wereldwijd meer oppervlakte aan landbouwgrond te gebruiken. Dat ontdekten milieuwetenschapper José Mogollón en collega’s door verschillende toekomstscenario’s voor de voedselproductie en -handel door te rekenen. Dit is al haalbaar met slechts 7% meer bemesting met fosfor. Gaan we een duurzamere toekomst tegemoet, dan kunnen we zelfs met zo’n 3% extra fosforbemesting toe. Publicatie in Nature Food.
In 2050 leven er waarschijnlijk ongeveer 10 miljard mensen op onze planeet. Om voor die bevolking voedsel te produceren op dezelfde manier als we dat nu doen, zou wereldwijd 500 miljoen hectare extra landbouwgrond nodig zijn. Dat zou ten koste gaan van natuurgebieden wereldwijd, met alle bijbehorende nadelige gevolgen voor biodiversiteit, klimaat en leefbaarheid. José Mogollón, onderzoeker bij het Centrum voor Milieuwetenschappen, en collega-onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de Universidad Politecnica van Madrid, wilden daarom weten of die voedselproductie ook haalbaar zou zijn zonder het landbouwareaal uit te breiden [zie het wetenschappelijk artikel].
Vijf scenario's
‘Voor het telen van gewassen zijn voedingsstoffen zoals stikstof en fosfor essentieel,’ legt Mogollón uit. ‘Als je de opbrengst wilt verhogen, heb je eigenlijk twee opties: je land uitbreiden, of voedingsstoffen toevoegen door middel van kunstmest.’ Daarom rekenden hij en zijn collega-onderzoekers uit hoeveel meer fosforkunstmest nodig is om op het huidige bestaande landbouwoppervlak toch voldoende extra gewassen geproduceerd kunnen worden. Dat deden zij voor vijf verschillende socio-economische toekomstscenario’s.
'Als je de opbrengst wilt verhogen, heb je twee opties: je land uitbreiden, of voedingsstoffen toevoegen door middel van kunstmest'
Daaruit bleek dat voor het meest waarschijnlijke scenario er tot 2050 opgeteld 7% meer fosforkunstmest nodig is. ‘En als de wereld zich richting een meer duurzame toekomst ontwikkelt, is dat zelfs nog minder,’ aldus Mogollón. Daarbij merkten de onderzoekers op dat er grote regionale verschillen zijn. In hoog-inkomenslanden zoals de VS en West-Europa, is de grond heel rijk aan fosfor. Maar in de sub-Sahararegio worden de relatief voedingsstofarme gronden door het verbouwen van gewassen nog sneller uitgeput. ‘Door daar met kunstmest de fosfor aan te vullen, gebruik je de bemesting het meest efficiënt,’ legt Lex Bouwman van het PBL uit.
Kostbare grondstof
Dat is ook van belang om één van de nadelen van het gebruik van kunstmest te voorkomen: dat een overvloed aan voedingsstoffen vanuit landbouwgrond in het oppervlaktewater terecht komt. ‘Hoe minder van de toegevoegde fosfor er door je gewassen of dieren wordt gebruikt, hoe meer er afspoelt,’ vat Mogollón het samen. Ook daarom is het volgens de milieuwetenschapper van belang dit soort modellen door te rekenen, wereldwijd en voor specifieke regio’s. ‘Het gaat om het begrijpen wat fosfor in het gehele systeem doet: gaat het de voedselketen in, blijft het in de grond of spoelt het weg naar het oppervlaktewater?’ Luis Lassaleta van de Universidad Politécnica de Madrid voegt toe: ‘We moeten de komende decennia prioriteit geven aan het beter benutten van deze kostbare grondstof, door hergebruik te promoten en verspilling te verminderen.’
'We moeten de komende decennia prioriteit geven aan het beter benutten van deze kostbare grondstof'
De studie heeft natuurlijk een globaal en top-down perspectief, benadrukt Mogollon. ‘We kijken naar het wereldwijde gebruik van kunstmest, gebaseerd op de toekomstige vraag naar voedselproductie.’ Toch kan ook de individuele landbouwer iets met de resultaten uit deze modellen. Ze laten zien dat niet elke bodem en niet elke regio gelijk is, en dat hoe er met de grond wordt omgegaan erg uitmaakt voor hoeveel fosfor er in de bodem blijft. Mogollón: ‘Het geeft regionale context aan hun dagelijkse landbouwpraktijk.’