Tropisch suikerdiefje verliest zangkwaliteit in stad
Volgens mij moeten we hierheen. Hierheen! HIER! HEEN!! Je verstaanbaar maken in een stad is soms lastig. Dat geldt niet alleen voor mensen: ook vogels blijken last te hebben van het omgevingsgeluid. Eerder bewees onderzoeker Hans Slabbekoorn al dat Leidse mezen anders communiceren in de stad. Nu blijkt dat ook tropische suikerdiefjes hun zanggedrag aanpassen om over het verkeersgeweld heen te komen.
Na gastcolleges in Brazilië werd Slabbekoorn benaderd door Gabrielle Winandy. ‘Zij wilde met haar promotieonderzoek kijken of het effect van Nederlandse stadsgeluiden op koolmezen ook te vertalen was naar de tropen,’ vertelt Slabbekoorn. ‘Dat was nog niet eerder gedaan en maakte het interessant.’ Winandy verzamelde de data in Brazilië en kwam naar Leiden om bij het Instituut Biologie Leiden de data uit te werken tot twee aan elkaar gekoppelde publicaties.
Stil en lawaai door elkaar
In het onderzoek had zangvogel het suikerdiefje de hoofdrol. Winandy maakte opnames van hun zang door de Braziliaanse stad Salvador heen, in zowel luidruchtige als stillere gebieden. ‘En die lagen verspreid door de hele stad,’ legt Slabbekoorn uit. ‘Met bijvoorbeeld aan de ene kant van een gebouw een druk verkeerspunt en aan de andere kant een rustig parkje.’
In lawaaiige gebieden bleek de zang van de suikerdiefjes zeker anders. Veranderingen waarmee de vogels boven het lawaai uit kwamen en zichzelf hoorbaar maakten, verminderde tegelijkertijd de zangkwaliteit. De suikerdiefjes zongen vooral hogere tonen. Daarnaast waren de stukken korter, repetitiever en minder divers in het soort klanken.
Schreeuwen om aandacht
‘Net zoals bij onze koolmezen heeft de veranderde zang een effect op hoe ze met soortgenoten communiceren,’ vertelt Slabbekoorn. ‘De zang reikt wellicht niet minder ver, maar heeft wel minder effect, waardoor de suikerdiefjes meer tijd kwijt zullen zijn aan het verdedigen van het territorium en meer energie moeten steken in het aandacht trekken van een partner. Dat betekent ook dat er minder tijd en energie overblijft om naar voedsel te zoeken.’
Door de opgenomen geluiden af te spelen bij andere suikerdiefjes, liet Winandy ook zien dat de met lawaai samenhangende zangverandering de onderlinge communicatie beïnvloedt. De vogels reageerden significant anders op de afgespeelde variatie. Dat toont de relevantie aan in de natuurlijke context. ‘Een duidelijke bevestiging van dat menselijk lawaai niet alleen invloed heeft op wat de vogels zingen, maar ook hoe ze met elkaar communiceren, in steden over de hele wereld’ aldus Slabbekoorn.
Publications
Read more
Nature (2003), Current Biology (2006), Animal Behaviour (2009), PNAS (2012), Frontiers in Ecology and Evolution (2020)