We willen meer, sneller en beter, maar wat zijn de consequenties?
Via een open oproep zocht Museum De Lakenhal creatieve oplossingen voor het probleem van groeiverslaving. Uit ruim 500 inzendingen zijn 15 kunstwerken geselecteerd voor de expositie 'If things grow wrong'. Ook de creaties van de Leidse wetenschappers Peter van der Putten en Evert Jan van Leeuwen zijn te zien.
Het doel van de expositie is dat we na gaan denken over onze eigen groeiverslavingen. We willen steeds meer, sneller en beter, maar wat zijn de consequenties van nooit genoeg hebben? Via verschillende kunstwerken leert de kijker wat groeiverslaving met ons als mens doet, en wat de impact is op de natuur.
Protestbrief van de Waddenzee aan de koning
Bij binnenkomst kan je er niet omheen: een object dat lijkt op een obelisk reikt zo hoog als het plafond en is versierd met tientallen brieven op A4-formaat. De maker van de creatie, Peter van der Putten, is universitair docent en onderzoeker bij het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS). In samenwerking met kunstenaar Jeroen van der Most is Letters from Nature tot stand gekomen. Van der Putten: ‘We wilden de natuur een stem geven rondom klimaatverandering. Hiervoor hebben we Artificial Intelligence (AI) gebruikt om namens de natuur brieven te schrijven aan wereldleiders.’
Na het schrijven van een startzin werd de brief door het gebruik van een AI-taalmodel automatisch verder geformuleerd. ‘Het is een manier van de natuur om ons te waarschuwen voor de huidige klimaatcrisis. Er zitten internationale brieven tussen, maar ook teksten die zijn gericht op Nederland. Zo wordt er geschreven vanuit smeltende gletsjers, maar ook door de Waddenzee. Door AI worden de brieven heel divers. Niet alleen protest is erin terug te vinden, sommigen zijn zelfs poëtisch. Uiteindelijk is het om onszelf te waarschuwen. De natuur overleeft het wel.’
De ware boodschap van reclames
Evert Jan van Leeuwen, universitair docent bij Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS) droeg ook bij aan de expositie. Hij maakte de Dubbelspraakvertaler: een manier om reclame te vertalen naar de glasharde waarheid. Dit wordt weergeven in verschillende posters en een onderwijsmodule. Van Leeuwen: ‘De Dubbelspraakvertaler komt voort uit ergernis over reclame: de posters zijn parodieën op reclames. Je ziet tegenwoordig overal advertenties, in alle media is het te zien, maar meestal zijn het sluwe leugens die inspelen op de zwaktes van de mens. Vooral voor jonge mensen is dit gevaarlijk. Zij zijn vaak gevoeliger voor reclame, dus het is goed als ze die reclames leren vertalen.’
Evert Jan van Leeuwen werkte niet alleen aan het project. Hij vroeg studenten uit zijn mastercursus om een parodieposter te maken waarbij de waarheid achter de reclame zichtbaar werd. Deze posters zijn te zien bij de expositie. ‘De studenten hebben het allemaal anders aangepakt, daarom zijn de posters heel divers. Wel hebben ze hetzelfde doel. We hopen met deze posters mensen wakker te schudden.’
De tentoonstelling is te zien in Museum De Lakenhal van 15 oktober 2021 t/m 20 februari 2022.
Tekst: Lisanne Bos
Foto's: Jeroen van der Most, Peter van der Putten en Taco van der Eb