Decaan Paul Wouters: ‘Door samen te werken, halen we het beste in elkaar naar boven’
De digitale samenleving is kwetsbaar, hebben we de afgelopen weken gezien. Onze decaan Paul Wouters deelt zijn gedachten hierover en moedigt aan om bij te komen in de periode rond de feestdagen.
Beste collega’s,
Aan het eind van dit jaar wil ik met jullie een ervaring delen over de kwetsbaarheid van de digitale samenleving en hoe we daar in onze faculteit mee om willen gaan. Op 23 november 2021 ontving ik een door velen (170) van jullie ondertekende brief waarin jullie je zorgen uitspreken over de camera's die door het Universitair Facilitair Bedrijf (UFB) in de gebouwen van de universiteit zijn opgehangen zoals besloten door het College van Bestuur in overleg met de Universiteitsraad. Uiteraard heb ik per kerende email geantwoord (anders dan Mare recent suggereerde) dat ik dit zeer serieus neem en het met het bestuur zou bespreken. We zijn inmiddels twee weken verder waarin we van het UFB opheldering hebben gekregen in het overleg met onze wetenschappelijk directeuren, we deze week de Faculteitsraad in detail door het UFB laten informeren, en helder is dat het filmpje in de Mare anders dan gesuggereerd geen opname is van zo'n camera. De universiteit bleek uiteindelijk niet bezig met schenden van de privacy.
Is daarmee de kous af? Was de brandbrief overbodig? Dat denk ik niet. Sterker: ik ben verheugd dat de alertheid in onze faculteit over de risico's van de digitale samenleving zo groot is. Dankzij de ophef heeft de universiteit geleerd dat we veel zorgvuldiger moeten omgaan met het introduceren van technologie die data verzamelt, ook als de data onmiddellijk worden geanonimiseerd (zoals in dit geval). Het doel was het scheppen van een veilige werkomgeving in de almaar doorslepende coronacrisis. Omdat het risico op besmetting direct samenhangt met het aantal ontmoetingen is het van belang te weten hoeveel mensen er op een gegeven moment in het gebouw aanwezig zijn. Dat is extra belangrijk omdat onze medewerkers en studenten verschillen in het risico dat ze lopen en in de wijze waarop ze dat beleven. En we willen dat elk van hen met een veilig gevoel aan het werk kan. Tellers zijn dan behulpzaam. Maar meer dan tellen is niet gewenst.
Een zorgvuldige inrichting van een datarijke samenleving waarin de apparatuur permanent verbonden is, vereist dus een groter besef dat regelmatig niet het benutten maar het inperken van technologische mogelijkheden het doel van beleid moet zijn. En daarvoor zijn sociale wetenschappen nuttig en nodig. Deze eindejaarsvakantie (waarin mijn man en ik een lekker kerstdiner zullen bereiden) ga ik dan ook Shoshana Zuboff's dikke pil The Age of Surveillance Capitalism lezen, want daar ben ik het afgelopen jaar niet aan toegekomen.
Ik hoop dat jullie ook de tijd zullen vinden om de komende weken bij te komen. Ik zie onze facultaire gemeenschap zoeken naar een balans: hoeveel ruimte neem ik, hoeveel ruimte heb ik nodig, hoeveel ruimte kan ik geven? De norm wordt gesteld door het demissionaire kabinet: thuiswerken is het dringende advies, maar ons onderwijs mag onder voorwaarden on campus doorgaan. Het is en blijft een uitdaging om in je thuiskantoor, of dat nu een studeerkamer is of je eettafel, werk te verzetten. Werk en privé krijgen op deze manier meer kans om door elkaar heen te lopen. Het is moeilijk om de stekker aan het eind van de dag écht uit het werk te trekken. Door de passie en motivatie die wij delen voor onze geliefde sociale wetenschappen, kunnen we ongemerkt onze grenzen steeds verder overschrijden. Dat is iets waar we allemaal op moeten letten. Ook – en juist – bij elkaar.
We hebben in de afgelopen bijna twee jaar al veel ervaring opgedaan met thuis- en hybride werken. Toch blijft het ingewikkeld. De balans tussen geven en nemen van ruimte is makkelijker in gesprek te bepalen. Ik wil je aanmoedigen om hierover in gesprek te gaan én te blijven met je collega’s en leidinggevende. Deel je ervaringen en leer van elkaar. Door samen te werken, halen we het beste in elkaar naar boven.
Ik adviseer je, net als mijn collega-bestuurders, om vrij te nemen rondom de feestdagen. Gooi een laken over je thuiskantoor, draai de deur van je werkkamer op slot of berg je spullen op in de schuur en neem de tijd en de ruimte om tot rust te komen en verbinding te zoeken met je familie of naaste vrienden.
Daarnaast hebben we in het Faculteitsbestuur besloten om vergadervrije weken in te stellen tussen 22 december 2021 en 11 januari 2022. Als Faculteitsbestuur hebben we dit reeds in praktijk gebracht: vele vergaderingen zijn verdwenen uit de agenda. Na een frisse wandeling langs de Leidse singels stoppen we met vergaderen. De nieuwjaarsreceptie nemen we als startschot om met nieuwe energie het werk weer in te duiken.
Neem de tijd voor goede gesprekken, ga in beweging om tot nieuwe inzichten te komen, pak die ene klus op die je maar blijft uitstellen. De periode rondom de feestdagen kan een moment van bezinning zijn voor ons allemaal. Mochten daar uitstekende voorstellen uit naar voren komen, dan zie ik die graag tegemoet.
Ik wens jullie een goede decembermaand toe.
Paul Wouters
Decaan Faculteit der Sociale Wetenschappen