Geven maakt gelukkig
Een cadeau krijgen is fijn, maar een cadeau geven maakt ook gelukkig. Ontwikkelingspsycholoog Mara van der Meulen, voormalig van het Leiden Consortium on Individual Development (L-CID) beantwoordt vier vragen over het geven van cadeaus.
Waarom worden we blij van een cadeau geven?
‘Het is een manier om je vrienden of familie te laten zien dat je hen waardeert, maar dan anders dan met een knuffel of kus. Het is prosociaal gedrag: gedrag dat als doel heeft anderen te helpen. Op de korte termijn geeft dit ons een positief gevoel: wat we in de wetenschap de warm glow of giving noemen. Op de langere termijn levert het je ook wat op, want het versterkt de relatie met de ontvanger. En als je een goede band met iemand hebt, zal hij of zij je eerder helpen als jij een keer in de problemen komt. Uit onderzoek blijkt ook dat anderen je aardiger vinden als je vrijgevig bent. En mensen die veel vrienden hebben, zijn gelukkiger dan mensen die zich eenzaam voelen.’
Worden we blijer van het geven van een cadeau dan wanneer we iets voor onszelf kopen?
‘Uit onderzoek van Elizabeth Dunn van de Universiteit van British Columbia blijkt inderdaad dat dat zo is. Zij keek naar hoeveel geld mensen aan zichzelf besteden en hoeveel aan goede doelen. De hoeveelheid geld die ze aan goede doelen uitgaven, bleek een grotere voorspeller voor geluk dan de hoeveelheid geld die ze aan zichzelf uitgaven. Dit soort onderzoeken gaan natuurlijk over grote groepen mensen. Per individu kan dit dus wel verschillen.’
Zijn er ook mensen die niet gelukkig worden van iets weggeven?
‘De een wordt er inderdaad gelukkiger van om iets te geven dan de ander. Hoe prosociaal je bent, hangt voor een deel af van je persoonlijkheid. Dat is niet makkelijk te veranderen, net zoals of je introvert of juist extravert bent. Wat ook meespeelt, zijn jeugdervaringen. Als je als kind veel met vriendjes hebt gespeeld die goed konden delen, is de kans groter dat je later als volwassene vrijgeviger zult zijn. En wanneer je ouders vroeger gericht waren op het principe ‘samen spelen, samen delen’, zul je later ook meer geneigd zijn om te delen.’
Dus dit alles bepaalt hoe graag je cadeaus geeft aan familie en vrienden tijdens kerst?
‘Hierbij spelen ook familietradities een rol. Als je als kind tijdens de feestdagen een grote zak cadeaus kreeg, wil je dat misschien nu ook bij je eigen kinderen zo doen, omdat je er een fijn gevoel aan hebt overgehouden. Bovendien ‘hoor’ je tijdens kerst cadeaus aan elkaar te geven. Onze westerse samenleving is individualistisch ingericht. Je ziet elkaar als familie soms lange tijd niet. Als je dan eindelijk weer eens bij elkaar bent met de feestdagen, wil je de onderlinge relatie ook een soort oppepper geven en een van de manieren om dat te doen is elkaar mooie cadeaus geven.’
Tekst: Carin Röst