Voor LHBTI+-migranten draait het op datingapps om veel meer dan seks
Als je aan migratie denkt, denk je waarschijnlijk niet meteen aan datingapps. Toch zijn dergelijke apps belangrijk voor veel migranten, zoals degenen die zich identificeren als lesbisch, homo, bi, trans, queer of questioning (LHBT+). Onderzoeker Andrew D.J. Shield bestudeerde de rol die datingapps spelen in het migratieproces en ontdekte dat deze online culturen meer bieden dan alleen een ruimte om te flirten. Migranten vinden er misschien een vriend, een flat of zelfs een fiets. In de animatie hieronder zie je hoe dat in zijn werk gaat.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website of
3 vragen aan de onderzoeker
Andrew D.J. Shield is gespecialiseerd in migratiegeschiedenis, seksualiteit, ras en diversiteit in Europa (1945-heden). De afgelopen jaren deed hij onderzoek naar de rol van datingapps bij queer migratie.
De combinatie van queer migratie en datingapps lijkt niet voor de hand te liggen voor een geschiedenisonderzoeker. Hoe wist je dat daar iets in zat?
Voor de coronapandemie hadden we de neiging te denken dat sociale connecties zich eerst 'in het echte leven' vormden, en dan online werden overgedragen via socialnetwerkplatforms zoals Facebook. Echte relaties werden offline aangeknoopt, en alles wat online gebeurde was gewoon leuk: datingapps waren bijvoorbeeld bedoeld om te flirten of om losse contacten te vinden. Maar de afgelopen tijd is binnen sommige onderzoeksgebieden, zoals queer media of diasporastudies, serieuzere aandacht gekomen voor de manier waarop online platforms gemeenschapsvorming, identiteit of activisme bevorderen.
Zelf heb ik als historicus eerder gewerkt met contactadvertenties voor homo's en lesbiennes, zoals die in de jaren zeventig achter in de krant stonden. Ik zie de huidige online datingwereld als een voortzetting van deze contactadvertenties. Dat geldt in het bijzonder voor de homo's en lesbiennes die nichebladen kochten en lazen - zij probeerden in contact te komen met andere lezers, met anderen in hun gemeenschap. Toen deze datingsadvertenties zich in de jaren 1990 en begin 2000 naar online verplaatsten, werd die correspondentie tussen LHBT+-mensen internationaler.
Dat is de laatste jaren veranderd. Nu veel sociale media location based zijn, verbinden we ons juist weer met mensen in een kleiner geografisch gebied. Voor mensen die 'nieuw in de stad' zijn - migranten, vluchtelingen, internationale studenten, mensen die van het platteland naar de stad verhuizen, et cetera - kunnen LHBT+-datingapps een nuttige manier zijn om een nieuw sociaal netwerk op te starten: een date, een vriend of een mogelijke huisgenoot. Zo worden nieuwkomers ook deel van een gemeenschap.
De animatie eindigt met de zin: 'Als politici of journalisten het over integratie hebben, denken ze waarschijnlijk niet aan die enorme online cultuur. Waarom niet?' Moeten politici en journalisten volgens jou meer aandacht besteden aan deze online cultuur?
Immigratie en integratie zijn vandaag de dag in heel Europa grote discussiepunten. Als politici het hebben over het helpen van nieuwe migranten om zich aan te passen aan plaatselijke culturen, richten ze zich vaak op offline werelden: laten we investeren in een buurthuis. Of: er zijn incidenten van intimidatie in treinen. Maar veel interacties tussen migranten en de lokale bevolking - zowel positieve als negatieve - vinden online plaats.
De vraag is daarom hoe we online ruimtes kunnen vormgeven die nieuwkomers helpen lokale informatie te vinden. Welke moeilijkheden ondervinden nieuwkomers wanneer ze nieuwe persoonlijke relaties proberen aan te knopen? Vooral tijdens de coronapandemie is het belangrijk dat migranten en vluchtelingen online netwerken kunnen opbouwen. Dit kan een gevoel van verbondenheid met een nieuwe gemeenschap bevorderen.
Je onderzoek naar de datingapps is afgelopen. Met wat voor onderzoek houd je je nu bezig?
Ik maak momenteel deel uit van de Leidse interdisciplinaire onderzoeksgroep Citizenship, Migration, and Global Transformations. Ik houd me daarvoor bezig met de vraag: Hoe speelde seksualiteit een rol in migratie voor de eenentwintigste eeuw? In de afgelopen twintig jaar hebben binationale paren van hetzelfde geslacht de mogelijkheid gehad om via gezinshereniging naar Nederland te migreren. In diezelfde jaren werd het steeds gebruikelijker dat vluchtelingen asiel aanvroegen om redenen die verband hielden met seksuele oriëntatie of genderidentiteit.
Maar ook daarvoor speelde geaardheid al een rol bij migratie. Aan de hand van oral history en archiefbronnen laat ik zien dat seksualiteit ook in de jaren 1950-1990 een rol speelde bij migraties naar Nederland. Dat is vaak niet zo duidelijk als: 'Ik woonde in een land waar ik geen homo kon zijn, toen verhuisde ik naar Amsterdam en alles bleek geweldig.' Er zijn vaak meerdere redenen voor migratie, en seksuele geaardheid is er misschien maar één van. In de toekomst hoop ik meer onderzoek te zien naar de geschiedenis van queermigratie.
Paarse Vrijdag
10 december is Paarse Vrijdag. Op deze dag dragen scholieren, studenten en medewerkers van onderwijsinstellingen paars. Daarmee laten ze zien dat iedereen zichzelf mag zijn, ongeacht wie je bent of op wie je verliefd wordt. Wil jij ook je steun uitdragen? Draag paars of gebruik de speciale Teams-achtergrond. Stuur een foto naar nieuws@leidenuniv.nl of deel deze op social media. Vergeet niet om Universiteit Leiden te taggen.
Annetje Ottow, voorzitter van de Universiteit Leiden, is donderdag in gesprek geweest met studenten en medewerkers, waaronder Andrew Shield, universitair docent bij de opleiding geschiedenis, en voorzitter van het LGBT+-netwerk. Annetje Ottow: ‘Het was leerzaam om met studenten en medewerkers in gesprek te gaan en te horen welke ervaringen zij hebben wat betreft inclusie binnen Universiteit Leiden en de activiteiten die de netwerken ondernemen om steun te bieden aan de LHBT+-gemeenschap. Universiteit Leiden wil een inclusieve omgeving bieden waar studenten en medewerkers open kunnen zijn over wie ze zijn en waar ze zichzelf kunnen zijn, ongeacht hun genderidentiteit, seksuele geaardheid of andere aspecten van hun identiteit. Iedereen heeft een rol in het bijdragen aan een inclusieve omgeving.’
Groepsfoto: Monique Shaw