“Onderwijsinnovatie zit ‘m soms in heel kleine dingen”
Daisy Smeets, universitair docent en opleidingscommissievoorzitter bij Pedagogische Wetenschappen heeft een Senior Kwalificatie Onderwijs-certificaat (SKO) ontvangen. Als onderwijsvernieuwer maakte zij een positieve indruk op de SKO-commissie met haar onderwijsvisie. Wat is die visie en hoe implementeert zij die in haar onderwijs?
De kern van haar onderwijsvisie is dat studenten worden opgeleid tot actieve participanten binnen het onderwijs. Motivatie, activatie en participatie zijn daarbij essentieel. Smeets bereikt dit bijvoorbeeld door studenten zelf te laten zoeken naar belangrijke vraagstukken uit de praktijk: “Ik vind dat studenten zelf in staat moeten zijn relevante vraagstukken te kunnen opstellen binnen hun werkveld."
"Stel je bent afgestudeerd in de masterspecialisatie Forensische Gezinspedagogiek, dan kun je terecht komen op een plek waar je beslissingen moeten nemen of het voor een kind dat mishandeling of verwaarlozing meemaakt nog wel veilig is om thuis op te groeien. Dan moet je de kennis die je hebt opgedaan tijdens de opleiding toepassen, maar alleen daarmee red je het niet. Je moet bijvoorbeeld controleren of juridische kaders recent zijn gewijzigd, en je moet op de hoogte blijven van recente ontwikkelingen omtrent risicofactoren en behandeling: misschien zijn er wel nieuwe interventies ontwikkeld die voor dit gezin effectief kunnen zijn.”
Motiveren en activeren
Smeets gaat daarom een stap verder dan het motiveren van studenten om tijdens een college of vak actief met hun studiestof bezig te zijn: “Het is ook heel belangrijk dat studenten zelf bedenken welke relevante vraagstukken er spelen binnen hun toekomstige werkveld. Dat betekent dat je studenten de ruimte moet geven om zulke vragen te kunnen stellen. Ik probeer studenten te motiveren om de opgedane kennis toe te passen in hun eigen praktijk, om breed geïnteresseerd te raken en om actief koppelingen te maken met andere gebieden.”
Participeren
Om dit te bereiken geeft Smeets haar studenten veel vrijheid bij het maken van opdrachten. Studenten kiezen dan vaak een onderwerp dat niet in de collegezaal is besproken. “Als we bijvoorbeeld het thema ‘pleegzorg’ hebben behandeld, vraag ik studenten te onderzoeken welk onderwerp nog meer belicht zou moeten worden, bijvoorbeeld omdat het een actueel thema is of omdat dit in de praktijk veel problemen oplevert. Zij mogen vervolgens inzoomen op dat issue waarvan zij vinden dat we daar meer over moeten weten. Zo kunnen zij participeren door zelf kennis bij te dragen, want uiteindelijk komen we steeds meer op hetzelfde niveau te staan. Als docent vervul ik meerdere rollen: ik wil motiveren, ik wil kennis overdragen, maar ik ben ook een soort coach.”
Onderwijs met een twist
Daisy Smeets heeft een hart voor onderwijs; ze vindt het ontzettend belangrijk dat kwalitatief goed onderwijs wordt gegeven en ze vindt het bovendien erg leuk om te doen, want ze kan haar creativiteit er in kwijt.
“Zelfs als het goed loopt, kan er altijd wel iets beter.”
Haar devies ‘Het moet wel leuk blijven’ typeert wie zij is en hoe zij haar onderwijs vormgeeft: “Ik probeer altijd een twist aan mijn colleges te geven. De relevantie voor de beroepspraktijk vind ik heel belangrijk, daarom werk ik veel met casuïstiek. Maar ik maak ook wel eens een grappige quiz of ik vraag mijn studenten in plaats van een paper een Instagramstory te schrijven om op een andere manier na te denken over de boodschap die ze willen overbrengen. Ik heb weleens een kruiswoordpuzzel met tentamenvragen in elkaar gedraaid. Ik wil laten zien dat je onderwijs ook leuk mag maken; als docent sta ik dan enthousiast voor de zaal en de inhoud komt dan beter over.”
Onderwijsinnovatie
Om goed onderwijs te geven, is Smeets altijd bezig met het verbeteren van haar onderwijs: “Zelfs als het goed loopt, kan er altijd wel iets beter.” Dat is ook de reden dat Smeets sinds september 2021 lid is van het ComeniusNetwerk en nu is zij bovendien gecertificeerd met een Senior Kwalificatie Onderwijs.
Kritisch kijken
“Deze kwalificatie heeft me doen laten nadenken over de visie van waaruit ik werk en dat ik ook een impact heb daarbuiten. Ik hoop een inspiratiebron voor collega’s te kunnen zijn, dat ik een mentorrol voor collega’s kan vervullen door vernieuwend te zijn in het onderwijs. Als het gaat over onderwijsinnovatie, dan wordt er vaak gedacht aan technische hoogstandjes zoals virtual reality. Onder vernieuwen versta ik hoe je door kritisch kijken het onderwijs kwalitatief nog beter kan maken en dat zit ‘m in soms heel kleine dingen.”
Volg Daisy Smeets op Instagram ››
Senior Kwalificatie Onderwijs
De SKO is een kwalificatie voor docenten die een leidende rol spelen in de ontwikkeling en vernieuwing van het onderwijs op curriculumniveau, dus overstijgend aan het eigen vakgebied. Hiervoor moeten docenten een portfolio maken, waarin zij laten zien dat zij voldoen aan vier eindtermen:
- Handelen vanuit de academische onderwijsomgeving;
- Een didactisch ontwerp maken en uitwerken met oog voor de context van een curriculum;
- Onderwijs voorbereiden en uitvoeren;
- Impact op het onderwijs binnen een of meer opleidingen die het eigen onderwijs overstijgt.
Daarnaast gelden de vereisten dat een docent al een Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) heeft, tenminste 5 jaar universitair onderwijs heeft gegeven in verschillende vakken en leerjaren, en daarbij verschillende onderwijsvormen heeft toegepast. Bovendien moet een docent kunnen laten zien dat hij/zij recent initiatieven heeft ontwikkeld en bijdragen heeft geleverd die impact hebben op het onderwijs binnen een of meer opleidingen die het eigen onderwijs overstijgt.