Leidse onderzoekers slaan handen ineen tegen tuberculose
Wereldwijd sterven elk jaar ongeveer anderhalf miljoen mensen aan tuberculose. Al dertig jaar lang is de therapie met antibiotica hetzelfde, terwijl die therapie veel te lang duurt en kan leiden tot resistente ziekteverwekkers. Leidse onderzoekers van vier instituten werken nu samen om effectievere en efficiëntere therapieën tegen tuberculose te ontwikkelen.
In het Leiden interdisciplinair Tuberculose Consortium (LiTBC) werken onderzoekers van vier Leidse instituten samen om het probleem aan te pakken. Dat zijn het IBL (Instituut Biologie Leiden), LACDR (Leiden Academic Center for Drug Research), LIC (Leids Instituut voor Chemie) en LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum).
Therapie en diagnostiek verbeteren
Hoewel de kennis over tuberculose aanzienlijk is toegenomen, is de therapie de afgelopen dertig jaar nauwelijks veranderd. De onderzoekers van het consortium willen nieuwe manieren vinden om de ziekte vast te stellen en te bestrijden. Ze denken aan een sneltest zoals de bekende corona-zelftest en aan nieuwe, sterkere antibiotica met minder bijwerkingen en nanomedicijnen. Ook willen ze therapieën ontwikkelen die de zelfverdediging van geïnfecteerde cellen versterken.
Dodelijkste bacteriële infectieverwekker ter wereld
Ongeveer een kwart van de wereldbevolking is besmet met Mycobacterium tuberculosis (Mtb). Hoewel de overgang van latente naar acute TB bij de meeste patiënten achterwege blijft door immuunreacties van de gastheer, zijn er wereldwijd jaarlijks zo'n tien miljoen nieuwe acute ziektegevallen die ongeveer 1,5 miljoen levens kosten. Mtb is dan ook de dodelijkste bacteriële infectieverwekker ter wereld en TB is een van de top-10 belangrijkste doodsoorzaken wereldwijd.
Therapie is te veeleisend en leidt tot resistente bacteriën
Huisartsen schrijven in het geval van TB een combinatie van vier antibiotica voor die een patiënt maar liefst zes tot negen maanden moet innemen. Dat geldt voor TB die gevoelig is voor geneesmiddelen, maar het kan nog erger. Mensen met multiresistente TB moeten een tot twee jaar lang tot wel zes geneesmiddelen gebruiken. Het is dan ook niet raar dat therapietrouw van patiënten te wensen overlaat, wat weer leidt tot resistente bacteriestammen. Samen streven de partners ernaar de zelfverdedigingsmechanismen van ons lichaam te verbeteren en een beter inzicht te krijgen in de immuunreacties die optreden bij tuberculose. Zodat patiënten in de toekomst minder zware behandelingen hoeven te ondergaan.
Wereldtuberculosedag: 24 maart
Op 24 maart 1882 maakte de Duitse medicus Robert Koch bekend dat hij de tuberculose veroorzakende bacterie Mycobacterium tuberculosis had ontdekt. In 1905 kreeg hij de Nobelprijs voor geneeskunde voor deze baanbrekende ontdekking. Honderd jaar later werd 24 maart uitgeroepen tot Wereldtuberculosedag, bedoeld om mensen bewust te maken van de wereldwijde tuberculose-epidemie en de bestrijding ervan.