Meer leren over sociaal leren bij jongeren
In de adolescentie worden jongeren steeds beter in sociaal leren. 'Een groeispurt zien we bij jongeren zo tussen 12 en 15 jaar. Zij worden vooral beter in wie ze kunnen vertrouwen en hoe ze anderen kunnen helpen', zegt ontwikkelingspsycholoog Bianca Westhoff over haar onderzoek. ‘Eigenlijk worden we steeds leukere mensen.’ Promotie 5 april.
Waarom is goed kunnen leren over anderen zo belangrijk? Ontwikkelingspsycholoog Bianca Westhoff: ‘Veel van wat kinderen en jongeren leren is sociale informatie. Aan wie kan ik mijn geheimen toevertrouwen? Met wie kan ik fijn samenwerken? En hoe kan ik iemand het beste helpen? Goede sociale leervaardigheden, zoals leren over het gedrag van anderen of leren hoe je anderen kunt helpen, zijn bijvoorbeeld belangrijk om vriendschappen op te bouwen. Het heeft zelfs positieve effecten op de lange termijn voor je gezondheid en welzijn.’
Beslisspelletjes
Daarom wil Westhoff goed begrijpen hoe sociale vaardigheden, zoals sociaal leren zich ontwikkelen en welke factoren daarvoor belangrijk zijn.' Ze wilde onder andere weten hoe jongeren leren om iemand wel of niet te vertrouwen en om wel of niet samen te werken. In één van haar studies liet ze jongeren tussen de 8 en 23 jaar diverse beslisspelletjes spelen op de computer. Hierbij moesten ze punten verdelen tussen henzelf en anderen. Ze speelden meerdere rondes met leeftijdsgenoten, en konden zo leren bij wie het gunstig was om wel te vertrouwen, en wie ze beter niet konden vertrouwen.
Vroeg-midden adolescentie is de fase waarin jongeren steeds beter worden in leren over en voor anderen.
Ontwikkeling
Over de belangrijkste resultaten van haar onderzoek naar sociaal leren vertelt Westhoff: ‘Zo zagen we hoe jongeren leren over het gedrag van anderen en hoe ze hun gedrag daarop aanpassen. We zagen dat juist de vroeg-midden adolescentie, grofweg tussen de 12 en 15 jaar oud een belangrijke periode is waarin jongeren er steeds beter in worden om te leren wie ze kunnen vertrouwen. En dat is belangrijk, want dat is precies de fase waarin vriendschappen opgebouwd worden en steeds belangrijker worden.'
Aanknopingspunten
Het promotieonderzoek is ingebed in een groter onderzoek van haar co-promotor Anna van Duijvenvoorde. Westhoff levert een bijdrage aan de literatuur over hoe sociale vaardigheden ontwikkelen in jongeren en ziet kansen voor mogelijke interventies, bijvoorbeeld via psycho-educatie op scholen. ‘Nu weten we beter welke veranderingen optreden in sociaal leren in de tienertijd. Mogelijk zijn jongeren op deze leeftijd ook ontvankelijk voor interventies om sociaal leren te verbeteren. Ook voor jongeren die wat meer moeite hebben met sociaal leren, zoals jongeren met autisme, bieden deze onderzoeken aanknopingspunten.’
Jongeren aan boord krijgen
Westhoff is nieuwsgierig en wil weten hoe het precies werkt, wat er nou in die data te vinden is. Dat is de drive van de sociale wetenschapper. ‘Ik vind het leuk om projecten op te zetten, om de jongeren aan boord te krijgen en de spelletjes zo te maken dat ze wetenschappelijk gezien goed in elkaar zitten maar ook leuk zijn om te spelen. De kinderen bleven verrassend gemotiveerd en enthousiast. ‘Is het nu al voorbij, ik wil nog verder spelen!’
