Van ontdekking in het lab naar een nieuw medicijn: de Venture Challenge maakt het mogelijk
Een doorbraak uit het promotieonderzoek van medisch-chemicus Elmer Maurits kan patiënten met auto-immuunziekten en bloedkanker in de toekomst mogelijk helpen. Maar, een ontdekking in het lab naar de kliniek brengen is niet zo vanzelfsprekend. Dankzij de Venture Challenge van NWO krijgen Maurits en zijn team tien weken begeleiding om een bedrijf op te starten.
Al twintig jaar doen hoogleraar Bio-organische Synthese Hermen Overkleeft en universitair hoofddocent Analytische Biochemie Bogdan Florea met hun promovendi onderzoek naar het proteasoom. Dat is een groot eiwitcomplex dat als belangrijkste functie heeft andere eiwitten af te breken wanneer die overbodig of beschadigd zijn.
‘In ons hele lichaam zitten proteasomen,’ zegt Overkleeft. ‘We hebben daar twee varianten. De eerste zit in iedere cel. De andere alleen in onze afweercellen, oftewel witte bloedcellen. Dat zijn de zogeheten immunocompetente cellen’
Behandelingen met veel bijwerkingen
Wanneer er iets misgaat met die immunocompetente cellen, kan er in het lichaam een bloedziekte ontstaan zoals bloedkanker of een auto-immuunziekte. ‘Patiënten krijgen dan proteasoomremmers die dat proces tegengaan. Het nadeel van zulke remmers is dat die ook de ‘goede’ proteasomen die in alle cellen zitten afremmen. Dat kan je zien als bijwerkingen.’
Maurits ontdekte tijdens zijn promotieonderzoek een verbinding die alleen de proteasomen in immunocompetente cellen blokkeert. Zo’n nieuw medicijn dat alleen de ‘slechte’ proteasomen aantast, heeft in theorie dus minder bijwerkingen. Dat is mogelijk bruikbaar in de kliniek.
‘Academisch zijn we uitgespeeld’
Voordat het zover is, moet er nog veel onderzoek gedaan worden. Die nieuwe verbinding moet namelijk niet alleen de juiste proteasomen effectief uitschakelen, hij moet ze ook weten te bereiken in het lichaam. ‘Het lijkt genoeg op bestaande remmers om een medicijn te zijn. Academisch zijn we wel uitgespeeld. Nu de mogelijke vertaling naar de kliniek. Dankzij de trainingen van de Venture Challenge de komende weken weten we beter hoe daaraan te beginnen.’
Kennis over bedrijfsontwikkeling bijspijkeren
De weg van een academische ontdekking naar een medicijn in de kliniek duurt minstens twaalf jaar en kost miljoenen. Het hele proces van klinische studies kan een universiteit onmogelijk alleen doorlopen. ‘We zijn heel goed in het academische gedeelte, maar er is nog geen standaard stap tussen het van de academie naar de kliniek brengen,’ zegt Maurits. ‘Daar zit een stuk bedrijfsontwikkeling in. Dat willen we nu bijspijkeren.’
Het hele proces van klinische studies kan een universiteit onmogelijk alleen doorlopen
Bij de ontwikkeling van het bedrijf, met de werknaam Iprotics, komt veel kijken. De Venture Challenge helpt bij alle stappen in het oprichten van een Biotech startup en geeft antwoord op onze vragen, zegt Overkleeft. ‘Wanneer moeten we bijvoorbeeld kennisbescherming aanvragen? Hoe ga je om met de eigenaar van die kennis, de universiteit? Hoe maak je een businessplan en haal je de juiste expertises erbij? Dat alles, naast al het vervolgonderzoek dat moet aantonen of de verbinding echt een medicijn kan worden, helpt om een dossier samen te stellen. Daarmee kun je naar het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) gaan en zeggen dat je klaar bent voor een klinisch onderzoek.’
De eerste 25.000 euro om een bedrijf te starten
De trainingen, workshops en kennismakingen zijn momenteel in volle gang. Midden juni, op het einde van de tien weken, is er een pitch waarbij de vijf deelnemende startups hun bedrijf mogen presenteren. De winnaar krijgt 25.000 euro. ‘Het gaat niet om het geld,’ zegt Maurits. ‘Het is een bootcamp en dat geld is een bonus. We willen vooral veel leren en connecties aangaan. Maar het zou natuurlijk wel een mooie start van ons bedrijf zijn.’
Tekst: Inge van Dijck