Ombudsfunctionaris: 'De pijn van sociale onveiligheid moet je altijd serieus nemen'
Marjan van Dasselaar is sinds 1 mei de nieuwe ombudsfunctionaris voor medewerkers. Zij zal zich inzetten voor een veiliger werkklimaat binnen de universiteit. ‘Er is veel pijn bij mensen die sociale onveiligheid ervaren. Die pijn moet je altijd serieus nemen.’
De kersverse ombudsfunctionaris is momenteel vooral druk met kennismakingsgesprekken. 'Ik heb het gevoel dat mensen het fijn vinden dat ik er ben. Iedereen is erg bereid om me te helpen de organisatie te leren kennen. Dat is ook nodig als je een onafhankelijke functie hebt zoals ik. Ik word door niemand aangestuurd en heb geen afdeling waar ik onderdeel van uitmaak. Ik hoop dat mensen vertrouwen hebben in die onafhankelijkheid.'
Open blik
Van Dasselaar heeft tientallen jaren ervaring als jurist voor onder andere CNV Onderwijs. Ook heeft ze bij een bureau voor rechtshulp gewerkt, was ze tien jaar lang HBO-docent, en heeft ze dertien jaar ervaring als zelfstandig juridisch adviseur. Sinds 2019 is ze ombudsman bij zes gemeenten. Haar studie rechten deed ze in Utrecht. ‘Ik heb in dat opzicht geen binding met Leiden en begin dus met een open blik.’
Ze heeft in de eerste maand onder andere gesproken met het College van Bestuur en medewerkers van het Bestuursbureau en de staf, en wil nu afspraken maken met onder andere de decanen en medewerkers die actief zijn in netwerken binnen Universiteit Leiden. 'In de wandelgangen hoor ik wie ik verder nog moet spreken.' Iedereen die behoefte heeft aan een kennismaking, kan contact met haar opnemen. 'Mail me alsjeblieft. Ik probeer zoveel mogelijk kennismakingen zelf te organiseren, maar heb nog geen volledig beeld van wie waar zit. Ik kan zomaar iemand over het hoofd zien.'
'Ik vind het fijn als ik mensen kan helpen om zich sterker te voelen.'
Van Dasselaar wil graag bijdragen aan de 'emancipatie' van medewerkers. 'Ik vind het fijn als ik mensen kan helpen om zich sterker te voelen op de positie waar ze zitten. In de rol van ombudsfunctionaris kan ik als onafhankelijke, niet betrokken persoon partijen misschien zo ver brengen dat ze het met elkaar kunnen oplossen, kan ik een onafhankelijk onderzoek doen en ik kan aanbevelingen doen naar het CvB.'
Uitdagende organisatie
Voor een ombudsfunctionaris is de universiteit een 'uitdagende organisatie', vertelt Van Dasselaar. 'Macht en onmacht spelen ongewild een rol. Er botsen veel belangen als het gaat om derde geldstromen en publicatiedruk.' Specifieke problemen binnen de universiteit heeft Van Dasselaar na één maand nog niet op het oog. Wel is ze alert op de problemen die bij alle universiteiten spelen. 'Onlangs stond er een artikel in De Groene Amsterdammer over hoe ingewikkeld de relatie tussen hoogleraren en hun promovendi is. Dit soort dingen zullen ongetwijfeld ook hier spelen.'
'Sociale onveiligheid ontstaat niet per se door onwil of kwaadaardigheid.'
Van Dasselaar ziet een grote welwillendheid om problemen op te lossen. 'Sociale onveiligheid ontstaat niet per se door onwil of kwaadaardigheid. Het komt vooral voort uit onmacht, onkunde, of onhandigheid. Maar dat neemt niet weg dat er veel pijn is bij mensen die sociale onveiligheid ervaren. Met die pijn moeten we iets, die pijn moet bespreekbaar zijn.'
Ze nodigt iedereen uit om melding te maken van gevallen van sociale onveiligheid, ook als er al verhalen over rondgaan in de media. 'Ik ken die verhalen, maar heb daar geen onderzoek naar gedaan. Ik nodig mensen van harte uit om meldingen daarover bij mij te doen. Dan kan ik een onderzoek doen en er iets over zeggen.'
Patronen
De rol van ombudsfunctionaris wordt per universiteit anders ingevuld. 'In Leiden is ervoor gekozen om de functie te richten op patronen in de organisatie. Dat kan een patroon op een afdeling zijn, maar ook een patroon met een bepaalde leidinggevende of een patroon breder in de organisatie.'
'Het aankaarten van ongewenste situaties binnen de organisatie begint bij de moed om het uit te spreken.'
Medewerkers kunnen patronen in gedrag aankaarten bij Van Dasselaar. 'Als ombudsfunctionaris oordeel je niet over inhoudelijke besluiten of beleid, maar wel over gedragingen. Het kan zo zijn dat je voortdurend gepasseerd wordt bij publicaties. Of dat je het gevoel hebt dat er niet naar je geluisterd wordt als je bepaalde geluiden laat horen op de werkvloer. Of er sprake is van een patroon kan ik alleen beoordelen als er ook daadwerkelijk een melding wordt gedaan. Een enkele ongewenste gedraging is misschien geen patroon, maar die melding heb ik wel nodig om patronen te kunnen zien. Ook als er al contact is met een vertrouwenspersoon kan een melding bij mij worden gedaan. Ik ga niet op de stoel van de vertrouwenspersoon zitten, die heeft een andere rol. Maar voor de vraag of er sprake is van patronen in de organisatie, kan een melding bij mij zinvol zijn.'
Van Dasselaar begrijpt de angst om bij haar aan de bel te trekken. 'Het aankaarten van ongewenste situaties binnen de organisatie begint bij de moed om het uit te spreken. Vervolgens kunnen we bespreken wat ik met de melding zal gaan doen. Ik doe nooit iets zonder dat de melder het weet. Soms hoef ik niet eens een naam te melden, en als het wel nodig is, doe ik dat altijd in overleg. Maar zonder meldingen kan ik weinig doen.'
Bannerfoto: Monique Shaw
Bereikbaarheid
Ombudsfunctionaris Marjan van Dasselaar is te bereiken via mail en telefoon (0638950408). Anonieme meldingen kunnen niet in behandeling worden genomen.