In Memoriam: Prof.dr. Henk Bodewitz (1939-2022)
Op 18 augustus 2022 is in zijn woonplaats Utrecht overleden, Henk Bodewitz, toonaangevend Indoloog en emeritus hoogleraar Sanskriet aan de Universiteit Leiden.
Tussen Utrecht en Leiden
Hendrik Wilhelm Bodewitz werd geboren in Gramsbergen in 1939. Hij studeerde klassieke talen en Indische en Iraanse talen en culturen aan de Universiteit Utrecht, waar hij in 1973 zijn promotieonderzoek afrondde, onder de befaamde Indoloog Jan Gonda. Van 1966 tot 1968 was hij onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, en van 1969 tot 1976 universitair docent aan de Universiteit Leiden. In 1976 keerde Bodewitz terug naar Utrecht. Hij werd benoemd tot hoogleraar Sanskriet en Indo-Europese talen, als opvolger van zijn leermeester Gonda. Deze positie bekleedde hij tot 1992, het jaar waarin de Indologie in Utrecht werd gefuseerd met Leiden. De fusie leidde tot zijn terugkeer naar de Universiteit Leiden, waar hij werd aangesteld als hoogleraar Sanskriet, van 1992 tot 2002. Mede dankzij Bodewitz staat de studie van Zuid-Azië, in het bijzonder die van het Sanskriet en de oude culturen van Zuid-Azië, nog steeds op de kaart in Leiden.
Het Vedisch Ritueel
Het wetenschappelijke werk van Henk Bodewitz was gewijd aan de studie van de Vedische literatuur en aan de cultuur die erin tot uiting komt. Zijn proefschrift, getiteld Jaiminīya Brāhmaṇa I, 1-65: translation and commentary, with a study: Agnihotra and Prāṇāgnihotra (1973), betreft, zoals de titel al suggereert, een gedetailleerde filologische studie van een Vedische tekst over het vuuroffer (agnihotra). Het sterk filologische karakter van Bodewitz’ werk blijkt ook uit titels als The daily evening and morning offering (Agnihotra) according to the Brāhmaṇas (1976), The Jyotiṣṭoma ritual: Jaiminīya Brāhmaṇa I, 66-364 (1990), en Kauṣītaki Upaniṣad: translation and commentary with an appendix Śāṅkhāyana Āraṇyaka IX-XI (2002). Wat in het bijzonder in het oog springt, is de aandacht voor detail, en het empatische karakter van zijn werk, vanuit de overtuiging dat de Vedische cultuur in de eerste plaats moet worden begrepen van binnenuit, zonder opgelegd theoretisch kader van buitenaf. Dit komt ook goed tot uiting in zijn laatste werk, een verzamelbundel met eerdere studies over Vedische kosmologie en ethiek (Vedic Cosmology and Ethics, 2019), uitgeven door Brill in de Gonda Indological Studies.
Bestuurder en Redacteur
Naast wetenschapper en docent was Henk Bodewitz ook een betrokken bestuurder en redacteur. Zo was hij gedurende meerdere jaren decaan van de Faculteit der Letteren aan de Universiteit Utrecht en voorzitter van WOTRO Science for Global Development (NWO). In 1987 werd bij benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), alwaar hij ook bestuurswerk verrichtte. Van 1990 tot 2002 was Bodewitz redacteur van het vermaarde vaktijdschrift Indo-Iranian Journal. Daarnaast richtte hij in 1993 de boekenserie Gonda Indological Studies op. Beide zijn nog altijd verbonden aan de Universiteit Leiden.
Persoonlijkheid
Henk Bodewitz had een sterke persoonlijkheid, een flinke dosis humor, en hij nam geen blad voor de mond. Een citaat uit zijn afscheidsrede als hoogleraar Sanskriet aan de Universiteit Leiden (De late ‘ontdekking’ van het Sanskrit en de Oudindische cultuur in Europa, 2002) spreekt boekdelen: “iemand die met de souplesse van een Afghaan continu van de ene naar de andere partij is overgelopen (van Utrecht naar Leiden, van Leiden naar Utrecht, van Utrecht naar Leiden) mag niet zeuren.”
Henk Bodewitz overleed in Utrecht, drie weken na zijn vrouw Janneke. Zij laten twee kinderen, Jord en Wanda, en twee kleinkinderen, Soesja en Kai, na.
Een biografie met bibliografie is te vinden op de website Dutch Studies on South Asia, Tibet and classical Southeast Asia, en is bereikbaar via deze link.
Tekst: Peter Bisschop, hoogleraar Sanskriet en oude culturen van Zuid-Azië, Universiteit Leiden