In memoriam: Prof.dr. Henri (Hans) J.M. Claessen (1930 – 2022)
Op dinsdag 26 juli 2022 is Prof.dr. Hans Claessen op 91-jarige leeftijd overleden. Prof. Claessen was vanaf begin jaren ’70 als docent en vanaf 1984 tot aan zijn emeritaat in 1994 als hoogleraar verbonden aan het Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie. Ook was hij van 1989 tot 1991 decaan van de Faculteit der Sociale Wetenschappen.
Prof. Claessen was een stimulerende en bevlogen docent die generaties studenten antropologie vanaf hun eerste jaar heeft opgeleid. Daarnaast was hij een vooraanstaand onderzoeker vooral op het gebied van de ontwikkeling en het functioneren van vroege staatsvormen. Deze belangstelling, in eerste instantie tot uitdrukking gekomen in zijn proefschrift, getiteld Van Vorsten en Volken (1970), heeft hij later uitgebouwd binnen een netwerk van Nederlandse en internationale onderzoekers. Hij had grote belangstelling voor processen van culturele evolutie en van daaruit ook voor disciplines als geschiedenis en archeologie. Tal van publicaties over ‘Early States’ en de dynamische ontwikkeling daarvan heeft hij gepubliceerd of zijn onder zijn redactie tot stand gekomen. Bij zijn onderzoeksactiviteiten betrok hij, waar mogelijk, ook altijd studenten en promovendi.
Naast zijn didactische kwaliteiten en zijn grote verdiensten op wetenschappelijk gebied, was Prof. Claessen ook een bekwaam en toegewijd bestuurder. Hij was niet alleen decaan van de faculteit, maar in tal van professionele organisaties is hij van veel betekenis geweest. Gedurende een groot aantal jaren was hij vice-president van de IUAES (International Union of Anthropological and Ethnological Sciences). Lange tijd was hij redacteur van het tijdschrift Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde, en hij bekleedde tal van andere bestuursfuncties.
Ook na zijn emeritaat bleef Prof. Claessen actief op het gebied van onderzoek en onderwijs. Hij publiceerde nog diverse boeken en artikelen en zette zich als enthousiaste docent actief in voor het HOVO-onderwijs aan de universiteit.
Voor zijn grote wetenschappelijke en bestuurlijke verdiensten is Prof. Claessen onder meer benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij was ook erelid van het KITLV en een honorary lifetime member van IUAES. Met het overlijden van Prof. Claessen is één van de belangrijkste krachten in de opbouw van het Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie heengegaan.
Gerard Persoon, Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie