Archeologen schatten nauwkeuriger in hoelang moderne mensen en neanderthalers naast elkaar leefden
Moderne mensen en neanderthalers leefden in Frankrijk en Noord-Spanje mogelijk tot 2.900 jaar naast elkaar totdat de neanderthalers verdwenen. Dat schrijven archeologen van de Universiteit Leiden en Cambridge University in een nieuwe publicatie in Scientific Reports.
Het onderzoek biedt een belangrijk inzicht in de menselijke evolutiegeschiedenis aangezien het nog steeds onduidelijk is waar in Europa en wanneer deze populaties naast elkaar leefden, aldus de onderzoekers waaronder de Leidse archeologen Igor Djakovic en Marie Soressi. De overlap vond plaats toen de moderne mens vermoedelijk ruim 42.000 jaar geleden in deze regio verscheen en de neanderthaler nog tot ongeveer 40.000 jaar geleden leefde totdat deze soort uitstierf.
Het team analyseerde onder andere een dataset van artefacten van neanderthalers en moderne mensen uit 17 archeologische vindplaatsen in Frankrijk en Noord-Spanje. Daarnaast onderzochten de archeologen de resten van neanderthalers uit dezelfde regio. Het materiaal kon nauwkeuriger onderzocht geworden dankzij nieuwe radiokoolstofmodelleringsmethoden.
Nieuwe schattingen met modellen uit de conservatiewetenschappen
De kans is extreem klein, zo stellen de onderzoekers, om in archeologische en fossiele archieven de eerste en laatste verschijningsvorm van soorten, culturen en technologieën te ontdekken en te dateren. Daarom pasten de auteurs een belangrijke methode toe uit de biologische conservatiewetenschap - de optimale lineaire schattingsmodellering. Op basis van bekende dateringen van de aanwezigheid van deze groepen schatten ze dat homo sapiens en de neanderthaler 1.400 tot 2.900 jaar tegelijkertijd in Frankrijk en Noord-Spanje hebben geleefd.
Geografische patronen en archeologisch bewijs
De resultaten suggereren ook interessante geografische patronen in deze gezamenlijke periode, aldus de onderzoekers. Ruimtelijke en chronologische gegevens wijzen erop dat groepen moderne mensen mogelijk eerst in deze regio arriveerden en de zuidelijke grenzen bezetten, terwijl neanderthalers in de noordelijke delen van de regio verbleven. Een dergelijk geografisch patroon is in overeenstemming met de hypothese dat homo sapiens in Frankrijk arriveerde langs de kust van de Middellandse Zee.
Contact tussen homo sapiens en de neanderthaler?
De aard en de frequentie van de interacties tussen neanderthalers en homo sapiens vormen nog een raadsel, maar materiële vondsten bieden aanknopingspunten. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat moderne mensen en neanderthalers deels soortgelijke technieken gebruikten. Dit versterkt het idee dat er in deze periode mogelijk sprake was van een vorm van interactie tussen deze bevolkingsgroepen. Nieuwe opgravingen en analyses, waaronder die van DNA-resten, zullen ongetwijfeld nieuw licht werpen op deze fascinerende periode. Ook zorgen ze mogelijk voor meer inzichten in de omstandigheden die het verdwijnen van de neanderthalers in West-Europa verklaren, aldus de onderzoekers.
Optimal linear estimation models predict 1400–2900 years of overlap between Homo sapiens and Neandertals prior to their disappearance from France and northern Spain in Scientific Reports
Dit artikel is opgesteld door het team van het Neandertal Legacy project.