Gratis cursus AI en Ethiek: ‘Iedere burger zou hier meer over moeten weten’
De cursus AI en Ethiek is vanaf nu gratis online te volgen voor iedereen die meer wil weten over de ethische implicaties van kunstmatige intelligentie. Eén van de acht experts die in de cursus aan het woord komen, is universitair docent en hoogleraar Reijer Passchier. ‘Artificiële intelligentie verspreidt zich zo snel en heeft zo'n impact op het dagelijks leven, daar zou iedere burger meer van af moeten weten.’
De cursus is een vervolg op De Nationale AI-Cursus, die inmiddels door meer dan 300.000 mensen is gevolgd. Het doel van de cursus is om een goed beeld te schetsen van hoe data en algoritmen worden ingezet, hoe dit zich ontwikkelt en wat de impact daarvan zou kunnen zijn op de maatschappij. Passchier: ‘AI wordt steeds belangrijker en verschijnt steeds meer in ons dagelijks leven. De overheid en bedrijven gebruiken steeds meer kunstmatige intelligentie. Burgers moeten in staat zijn om daarover mee te denken. Daarom is deze cursus voor iedereen interessant.’
Passchier is universitair docent Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en hoogleraar Digitalisering en de democratische rechtsstaat aan de Open Universiteit. Hij is verbonden aan het Leiden Legal Technologies Program en schreef het boek Artificiële intelligentie en de rechtsstaat. Passchier: ‘AI is niet neutraal, goed of fout. De manier waarop AI geprogrammeerd wordt, bepaalt welke waarden die AI borgt. Van die ethische component moeten we ons bewust zijn. Borgt AI voldoende de waarden die we belangrijk vinden? Of brengt het die waarden misschien in gevaar?’ Kunstmatige intelligentie kan bijvoorbeeld discrimineren, zo legt Passchier uit. ‘Als AI gaat zoeken naar verdachten van inbraak, kan het voorkomen dat mensen met een bepaalde huidskleur eerder geselecteerd worden.’
Disbalans in de trias politica
Binnen de cursus verzorgt Passchier het gedeelte over ‘AI en de democratie’. Wat zijn de gevolgen van de opkomst van kunstmatige intelligentie voor de democratie? Passchier: ‘Binnen de overheid gebruikt vooral de uitvoerende macht AI. De regering heeft dan ook veel expertise op dit gebied, en veel budget om consultants in te huren. Terwijl de rechterlijke macht dat veel minder heeft, en het parlement vrijwel niet. Daardoor ontstaat er een disbalans in de trias politica.’
Die disbalans heeft ernstige gevolgen voor onze democratische rechtsstaat, zo schetst Passchier. ‘Het wordt veel moeilijker voor de rechterlijke macht en het parlement om de uitvoerende macht te controleren. Doordat de checks and balances minder goed functioneren, wordt het risico op beleidsfouten, willekeur en onderdrukking van burgers steeds groter.’ Als voorbeeld hiervan noemt Passchier de Toeslagenaffaire, waarbij de Belastingdienst algoritmen inzette om burgers te controleren.
'We zitten in een technology trap'
Het parlement en de rechterlijke macht hebben dan ook een inhaalslag te maken op het gebied van kunstmatige intelligentie. Passchier is er voorstander van om ook de rechterlijke macht te versterken door middel van AI. 'De rechterlijke macht kan daardoor veel effectiever worden.' Juist minder kunstmatige intelligentie gebruiken, ziet Passchier niet als een optie. 'Ik denk dat er geen weg terug is, we zitten in een technology trap'.
Niet alleen burgers, maar ook rechters en parlementariërs hebben vaak nog wat te leren op het gebied van AI. ‘Zij hebben vaak niet de expertise om de juiste vragen te stellen. Daarom zou ik ook hen deze cursus aanraden. Als zij vervolgens meer verdieping willen kunnen zij terecht bij het Leiden Legal Technologies Program.'
Tekst: Tom Janssen
Afbeelding: Gemaakt met Dall-E, een kunstmatig intelligentieprogramma dat beelden creëert uit tekstuele beschrijvingen.