Depressie en angst in Nederland flexibel meten
Met twee bestaande Amerikaanse meetinstrumenten zijn depressie en angst flexibeler te meten dan nu het geval is in Nederland. ‘Ondanks een beperkter aantal vragen blijft de betrouwbaarheid van de depressie- en angstscores behouden. Nederland is klaar voor efficiënter en effectiever behandelen’, verwacht Gerard Slok-Flens, buitenpromovendus bij Klinische psychologie. Promotie 5 oktober.
'Behandelingen worden zo efficiënter, effectiever en wellicht zelfs duurzamer.'
De Nederlandse Gezondheidszorg gebruikt meetinstrumenten om de behandeling van patiënten te evalueren. Volgens Gerard Slok-Flens meten twee Amerikaanse meetinstrumenten zeer betrouwbaar, terwijl die de patiënt minder belasten. Slok-Flens: 'Met de Item Response Theory (IRT) en Computergestuurd Adaptief Testen (CAT) hoeven we alleen nog maar de vragen te stellen die passen bij de ernst van iemands angst of depressie. Daardoor kun je vaker meetinstrumenten inzetten gedurende de klinische behandeling, en is er meer informatie beschikbaar voor de behandelaar om te evalueren. Voor de behandelaar én patiënt vergemakkelijkt het hun proces van ‘Samen Beslissen’. Behandelingen kunnen zo efficiënter worden, effectiever en wellicht zelfs duurzamer.'
Amerikaanse instrumenten evalueren
Meetinstrumenten leveren de meeste informatie op wanneer alle indicatoren voor een behandeling worden gemeten, zoals angst, depressie, vermoeidheid, sociaal functioneren, etc. In de praktijk belasten al deze metingen de patiënt teveel en maken behandelaars keuzes, weet Slok-Flens. 'Daarom hebben we geëvalueerd of we depressie en angst efficiënter kunnen meten, maar met behoud van de betrouwbaarheid van de depressie- en angstscores.’ Daartoe heeft Slok-Flens twee bestaande Amerikaanse instrumenten uitgebreid geëvalueerd en bekeken of ze ook toepasbaar zijn op de Nederlandse populatie. Deze instrumenten zijn ontwikkeld door het Patient-Reported Outcomes Measurement Information System (PROMIS®) initiatief.
Betrouwbaar meetinstrument in Nederland
'Dit proefschrift dient als basis om een nieuw type meetinstrumentarium neer te zetten dat betrouwbaar, efficiënt, valide en responsief meet', ambieert Slok-Flens. 'Daarom hebben we een uitgebreide psychometrische evaluatie uitgevoerd op Nederlands-Vlaamse PROMIS volwassene v1.0 data banken voor Depressie en Angst. De PROMIS CAT-instrumenten voor Depressie en Angst blijken betrouwbaar, efficiënt, valide en responsief te meten in de Nederlandse (klinische) bevolking op twee niveaus. Het ene betrouwbaarheidsniveau is relevant wanneer Angst en Depressie bij een patiënt primaire problemen zijn en het andere bij secundaire problemen.’
'In de praktijk merken de patiënt en de behandelaar weinig van een verandering in meetinstrumenten.'
Klaar voor de praktijk
Een succesvolle implementatie van deze meetinstrumenten hangt volgens Flens samen met een grotere beschikbaarheid en toegankelijkheid van CAT-technologie voor zorgaanbieders, meer kennis over CAT-instrumenten bij clinici, en betere en gebruiksvriendelijker interfaces en feedbacktools. ‘In de praktijk zullen deze uitdagingen naar verwachting meevallen. Een groot deel van de leveranciers is al in staat om CAT-instrumenten af te nemen en heeft jarenlange ervaring opgebouwd met feedback in meetinstrumenten. Behandelaren zijn doorgaans enthousiast over deze nieuwe ontwikkeling. De patiënt en de behandelaar merken weinig van een verandering in meetinstrumenten omdat het CAT-algoritme “onder water” draait en de scores vergelijkbaar zijn met wat ze al kennen.’