Alumnus Shivan Shazad: ‘Ik was graag lid geweest van een commissie diversiteit en inclusie’
Het was zijn scriptiebegeleider tijdens zijn master Film and Photographic Studies, die Shivan Shazad prikkelde om een tweede master te volgen in Gent op het gebied van diversiteitsbeleid. Nu is hij Manager Diversiteit en Inclusie bij het Rijksmuseum.
Op je cv staan een bachelor en twee masters. Met zoveel studies achter je naam heb je studeren en je studententijd vast fantastisch gevonden?
‘Dat valt eigenlijk een beetje tegen. Sinds een jaar weet ik dat ik een lichte vorm van ADD heb. Ik denk dat ik daardoor niet helemaal tot mijn recht kwam tijdens mijn studies: ik vond het bijvoorbeeld altijd lastig om geconcentreerd te blijven tijdens tentamens. Ook werden mijn creatieve invalshoeken in scripties niet altijd goed begrepen. Bovendien had alleen mijn vader een wetenschappelijke opleiding gevolgd, maar dan in Duitsland. Het studeren was voor mij daardoor aanvankelijk vreemder dan voor kinderen van twee in Nederland wetenschappelijk opgeleide ouders: ik voelde me nooit helemaal thuis in de academische wereld. Uiteindelijk heb ik mijn weg wel gevonden, maar ik had het denk ik leuk gevonden als er toen al een commissie diversiteit en inclusie had bestaan, ook om de gemeenschappelijkheid te ervaren die je bijvoorbeeld bij een corps hebt.’
Heeft die eigen ervaring ervoor gezorgd dat je jezelf nu beroepsmatig bezighoudt met diversiteit?
‘Aan het eind van mijn Leidse master heb ik een scriptie geschreven over performance art en identiteit. Toen trok ik voor het eerst echt de conclusie: ‘Ik wil door op dit vlak’, maar mijn persoonlijke ervaring heeft daar natuurlijk ook mee te maken. Ik ben geboren in Iran, maar tijdens de Iraanse revolutie moesten we het land verlaten en in Zuid-Limburg, waar mijn moeder vandaan komt, opnieuw beginnen. Als kind merkte ik hoe moeilijk het voor mijn vader was om aan een baan te komen omdat hij de taal en het dialect niet sprak. Dat heeft me heel erg bewust gemaakt van ongelijkheid op de arbeidsmarkt.
Aan het eind van mijn Leidse master trok ik voor het eerst de conclusie: ik wil hiermee door.
Later is dat nog versterkt doordat ik tot de LHBTI-gemeenschap behoor. Ik ben naar de Randstad verhuisd, omdat ik me daar vrijer voelde en meer gelijkgestemden tegenkwam. Ik leerde mensen van allerlei identiteiten kennen die ondanks hun verschillen goed met elkaar overweg konden. Dat vond ik inspirerend.’
Hoe ben je bij het Rijksmuseum terechtgekomen?
‘Ik had een bijbaan als publieksmedewerker in het museum. Ik was daar ook lid van de commissie diversiteit en zat in de sollicitatiecommissie toen ze in 2019 een manager diversiteit zochten. Ik weet nog dat ik toen dacht: Dit is echt een toffe functie, maar ik ben hier nog niet klaar voor. Een paar jaar later kwam de functie weer vrij. Lang verhaal kort: ik heb gesolliciteerd en ben het uiteindelijk geworden.’
Waarom heeft een museum een manager Diversiteit en Inclusie nodig?
‘Tentoonstellingen hebben lang bestaan uit schilderijen van witte mannelijke kunstenaars of verhalen gemaakt door witte hoogopgeleide mannen die Europese geschiedenis of kunstgeschiedenis hadden gestudeerd. Maar culturele instellingen krijgen steeds meer het inzicht dat onze nationale geschiedenis vanuit verschillende perspectieven kan worden verteld. Om die genuanceerdere verhalen te vertellen, heb je meerdere invalshoeken nodig. Je wilt dus personeel hebben met verschillende studierichtingen, competenties en denkbeelden. Aan de andere kant wil je dat medewerkers die hieraan werken zich prettig en veilig voelen in de organisatie zodat ze uiteindelijk beter samenwerken, van elkaars perspectieven leren en zo groeien. Daarnaast wil je nieuwe partners aan je kunnen binden die wellicht beter passen bij je vernieuwde waarden.
Om genuanceerdere verhalen te vertellen, heb je meerdere invalshoeken nodig.
Voor ons museum ben ik hierin de verbindende schakel. Met onze ambassadeurs diversiteit en inclusie werk ik samen aan meer bewustwording en draagvlak voor verandering. Dan gaat het bijvoorbeeld om het organiseren van jaarlijkse activiteiten, zoals Pride, Keti Koti of 5 mei. Op strategisch vlak adviseer ik een stuurgroep van afdelingshoofden met wie ik strategische plannen maak voor de middellange termijn op het vlak van programma’s, personeel, partners en publiek. Waar willen we heen als museum? Die afwisseling tussen werkvloerniveau en strategisch niveau vind ik heel leuk, omdat dat om verschillende skills en rollen vraagt.’
Wat wil je uiteindelijk bereiken met het museum?
‘Er wordt altijd van uitgegaan als iemand een andere huidskleur of culturele identiteit heeft dan de dominante groep, dat diegene automatisch andere normen en waarden meeneemt, maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Identiteit is meer dan iemands huidskleur, culturele identiteit of sekse. Identiteit is meervoudig, contextueel en dynamisch en komt alleen tot uiting in relaties waardoor je niet kunt zeggen dat iemand altijd inclusie of uitsluiting ervaart. Die complexiteit en gelaagdheid mis ik vaak in het diversiteitsdebat.
Bovendien is beleid gericht op bepaalde ondervertegenwoordigde groepen gewoon paternalistisch: “wij geven jou een kans”. Veel organisaties doen verder geen onderzoek naar of deze groepen wel zo binnengehaald willen worden. Die aanpak bedekt soms ook de structurele problemen die kunnen spelen in organisaties, zoals sociaaleconomische verschillen of verschillende contractvormen.
Als je echt wilt selecteren op vaardigheden, talenten en competenties, moet je het begrip 'kwaliteit' misschien herijken.
Ik vind het in deze rol belangrijk om onze organisatie bewust te maken van kansen en risico’s die bepaalde beleidskeuzes met zich mee brengen en daarnaast het besef te laten groeien dat je écht moet selecteren op basis van vaardigheden, talenten, competenties. Maar dat betekent ook dat je het begrip van wat je als organisatie ziet als “kwaliteit” misschien moet herijken en dat je het selectieproces anders moet inrichten. Dat kost tijd.
Shivan Shazad volgde een propedeuse jaar muziekproductie aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, een bachelor cultuursociologie en minor antropologie aan de Universiteit van Amsterdam, een master Film and Photographic Studies in Leiden en een master Gender and Diversity in Gent. Hij werkt momenteel als manager diversiteit en inclusie voor het Rijksmuseum.