Symposium over outreach: ‘We hebben zo veel talent en creativiteit binnen onze universiteit’
Het is niet gemakkelijk om als wetenschapper met de samenleving te communiceren over je onderzoek – en dat ook nog in begrijpelijke taal. Met het Outreach Grant Symposium wil de Young Academy Leiden (YAL) een nieuwe generatie ‘outreachers’ ondersteunen en inspireren.
De tijden dat wetenschappelijke kennis binnen de muren van de universiteit bleef, zijn al lang voorbij. En dat is maar goed ook, vindt Rachel Plak, universitair docent en voorzitter van de YAL-outreach werkgroep. ‘Nu er op het internet en de sociale media makkelijk desinformatie wordt verspreid, is het belangrijker dan ooit om kennis met de samenleving te delen. Bovendien kun je als wetenschapper veel leren door niet alleen in je eigen bubbel te blijven, maar juist ook daarbuiten met mensen te spreken.’
Podcasts en lezingen
En daar draait het om bij ‘outreach’: het betrekken van niet-wetenschappers bij de wetenschap via communicatie. ‘Het gaat om het overbruggen van de kloof tussen de academische wereld en de samenleving’, legt Plak uit. ‘Dat kan allerlei vormen aannemen: vlogs of podcasts maken, weblogs schrijven, lezingen geven, talkshows bezoeken of zelfs een wetenschapsfestival organiseren. Belangrijk is wel dat deskundigheid en goede wetenschap altijd centraal staan.’
Eerder dit jaar lanceerde de YAL een oproep voor outreach-beursvoorstellen. De reacties stroomden binnen. ‘Het was mooi om te zien dat er zoveel talent, creativiteit en kennis binnen de universiteit is’, zegt Plak. ‘Uiteindelijk konden we vijf projecten bekronen met een beurs.’
Goede ideeën
Met het Outreach Grant Symposium op vrijdag 25 november wil de YAL nog meer jonge Leidse outreachers helpen. ‘Sommige sprekers zijn ervaren outreachers, ons eigen Leidse product waar we trots op zijn. Maar ook jonge grantees vertellen over hun plannen. We hopen dat bezoekers geïnspireerd raken door onze sprekers en met elkaar goede ideeën opdoen. Dat mensen denken: “Aha, zo kan het dus ook”.
Er zal ook ruimte zijn voor de praktische uitdagingen waar outreachers tegenaan lopen. Zo is het beslist niet gemakkelijk om over ingewikkelde onderwerpen te spreken of schrijven in begrijpelijke taal, zegt Plak. ‘Dat is echt een expertise. Het zou mooi zijn als we jonge wetenschappers deze vaardigheden binnen de academie kunnen bijbrengen.’
Kleine gemeenschap
En zoals wel vaker in de wetenschap stranden ook bij outreach goede ideeën soms op tijdgebrek. ‘Outreach is meestal geen onderdeel van je takenpakket als academicus’, zegt Plak. ‘Het komt bovenop je andere taken. Je moet het daarom vaak doen in je eigen tijd. Outreach heeft binnen de academie jammer genoeg nog niet dezelfde status als onderwijs en onderzoek. Het is niet helemaal zwartgallig, hoor! Er komen steeds meer goede initiatieven, zoals pilotfondsen en subsidies. Maar ik denk dat we er nog niet zijn. Wees daarom allemaal welkom op het symposium. We willen echt een kleine gemeenschap bouwen.’
Promovendus Jip Barreveld: 'Gewoon proberen!'
In de podcast ‘Middeleeuwse Toestanden’ kaarten promovendus Jip Barreveld en zijn collega’s Thijs Porck en Mette Langbroek misverstanden aan over de Middeleeuwen. Stierf iedereen bijvoorbeeld jong? At men alleen maar vlees? Dankzij de YAL-outreach beurs komt er een tweede seizoen.
Jip: ‘De podcast is eigenlijk voortgekomen uit ons Leiden Medievalists Blog. Onze artikelen daarop waren Engelstalig en redelijk specialistisch. Een podcast leek ons toegankelijker, met afleveringen die mensen ook gewoon kunnen beluisteren tijdens het sporten, koken of wandelen. Zo hoopten we een breder publiek te bereiken. Dat lijkt gelukt. Mijn oude buren blijken de podcast ook leuk te vinden.
Het delen van je kennis kan als jonge wetenschapper nog best uitdagend zijn. Je kunt iets op Twitter zetten, maar daarmee bereik je niet meteen het grote publiek. Mijn tip voor beginnende outreachers: gewoon beginnen. Je kunt jezelf altijd tegenhouden met allerlei mitsen en maren. Als je een leuk idee hebt, moet je het gewoon proberen!’
Outreach officer Sterre van Riel: 'Praat met je doelgroep'
Sterre van Riel is outreach officer bij BrainTrain, een onderdeel van het Stimuleringsprogramma Sociale Veerkracht en Veiligheid. Met de YAL-outreach beurs ontwikkelde het team een lespakket om middelbare scholieren meer te leren over hoe hun brein omgaat met nepnieuws.
Sterre: ‘Toegankelijker kan het haast niet, want wij komen met onze BrainTrain-les letterlijk naar de doelgroep toe. De les is ook heel interactief. We nemen bijvoorbeeld virtual reality-brillen mee, zodat leerlingen kunnen ervaren hoe makkelijk hun brein dingen gelooft die er eigenlijk niet zijn.
Wetenschappers weten bijvoorbeeld veel over een bepaald onderwerp, maar zij hebben niet de ervaring van hoe het is om nu jong te zijn. Mijn tip voor outreachers zou daarom zijn: ga praten met je doelgroep en vraag gewoon wat zij zouden willen leren over het onderzoek dat jij doet. En realiseer je ook dat je het niet in één keer goed hoeft te doen.’