Sleutelbos vast als je alleen over straat loopt? ‘Veel vrouwen zijn altijd alert op geweld’
Een kapje over je drankje in de kroeg, deodorant als pepperspray of een koptelefoon om catcalling niet te horen: veel vrouwen zetten alledaagse voorwerpen in om zich veiliger te voelen in de openbare ruimte. Student Anne van der Linden maakte er een online tentoonstelling over.
‘Sommige vrouwen dragen ’s avonds een sleutelbos tussen hun vingers als een soort boksbeugel’, vertelt Anne. ‘Als ik daar met een vrouw over dat soort dingen praat, krijg ik vaak de reactie: dat doe ik ook. Maar toen ik het er met Fresco over had, was hij in shock. Dat triggerde mij. Eigenlijk is het abnormaal dat veel vrouwen dit soort aanpassingen doen en altijd alert zijn, terwijl andere mensen daar helemaal niet mee bezig zijn.’
Fresco is Fresco Sam-Sin, oprichter van het platform Things That Talk, dat voorwerpen centraal stelt in wetenschappelijk onderzoek. Een paar maanden geleden werd hij benaderd door de Leidse tak van de Orange the World-campagne, waarmee jaarlijks aandacht wordt gevraagd voor geweld tegen vrouwen en meisjes. Zag hij het zitten om met Things That Talk aandacht te besteden aan de campagne? Hij besprak het voorstel met studentredacteur Anne en schrok van haar voorbeelden van alledaagse verdedigingsmechanismen én zijn eigen onwetendheid daarover.
Wie is er verantwoordelijk?
Anne en Fresco besloten daarom een online tentoonstelling op te zetten over dit verschil in belevingswereld. Aan de hand van een foto vertellen studenten wat een voorwerp of locatie voor hen te maken heeft met veiligheid. Een deobus fungeert bijvoorbeeld als een huis-tuin-en-keukenvariant op pepperspray. ‘Daar zit de gedachte achter dat vrouwen fysiek waarschijnlijk niet zoveel kunnen uitrichten als ze worden aangevallen, maar dat ze door een deo bij zich te dragen toch het gevoel hebben dat ze iets kunnen voorkomen’, legt Anne uit.
Door dit voorwerp op te nemen in de tentoonstelling wil ze vragen stellen bij de verantwoordelijkheid die vrouwen voelen om geweld te voorkomen. ‘Als je iets overkomt, wordt er altijd gevraagd: wat heb jij gedaan om hieraan te ontkomen? Op deze manier wil ik aantonen: heel veel vrouwen passen zich al aan in het dagelijks leven, maar zolang wij de enigen zijn die ons aanpassen, zal het nooit genoeg zijn.’
Gesprek op gang brengen
Ze hoopt dat het delen van verhalen helpt om mensen daar bewust van te maken. ‘Daarom organiseren we vrijdag een human library. De schrijvers van de verhalen fungeren daar als de boeken. De bezoekers kunnen hun vragen stellen. Zo hopen we het gesprek op gang te brengen en ook mensen die de verhalen niet hebben gelezen er alsnog mee in aanraking te brengen.’
Want wat Anne betreft krijgen zoveel mogelijk mensen de tentoonstelling te zien en te horen. ‘We hebben zoveel reacties gehad dat we ook de komende tijd verhalen willen blijven toevoegen aan de tentoonstelling en misschien volgend semester nog een human library willen organiseren. Ik verwacht niet dat mensen daardoor meteen hun gedrag veranderen, maar hopelijk denken ze nog eens hieraan als ze een vrouw ongemakkelijk kijkend in een trein zien zitten.’
De tentoonstelling is te zien op Things That Talk. De human library vindt plaats op vrijdag 9 december van 11.00 tot 15.00 uur in BplusC aan de Nieuwstraat.