Natuurkunde in beeld: kankercellen als een explosie van vuurwerk
Denk jij bij natuurkunde alleen aan ingewikkelde formules? Dan ben je niet de enige. Daarom organiseert het Leids Instituut voor Natuurkunde elk jaar de LION Image Award om een andere kant van natuurkunde te laten zien: mooie beelden over intrigerende wetenschap. De winnaar van de fotowedstrijd van 2022 legde zijn onderzoek naar kankeruitzaaiingen vast in een beeld dat doet denken aan vuurwerk.
De wedstrijd daagt natuurkundestudenten en -onderzoekers uit om hun werk door een andere lens te bekijken en op zoek te gaan naar kunst. Er waren 14 inzendingen van studenten tot professoren en uit alle natuurkundige disciplines. De drie winnaars werden gekozen door een jury bestaande uit de FWN beeldredactie, de wetenschapscommunicator van het LION en — traditiegetrouw — een van de secretarissen van het LION. De juryleden kozen elk hun top 3 en telden de scores op om de winnaars te bepalen, die op 24 januari bekend werden gemaakt. Er is slechts één regel: schoonheid telt zwaarder dan wetenschappelijk waarde.
Dit zijn de winnaars van de wedstrijd van 2022:
-
Eerste plaats: Spheroid Force Sensing door Rick Rodrigues de Mercado
-
Tweede plaats: Colourful Organic Crystals door Robert Smit
-
Derde plaats: Merry Silicon Christmas door Guido Stam
Uitzaaiing van kanker begrijpen
De afbeelding van Rodrigues de Mercado toont een biofysisch experiment. De promovendus legt uit: ‘Tijdens kankermetastase maken cellen zich los van de primaire tumor en dringen collectief het omringende weefsel binnen. Wij gebruiken zogenaamde sferoïden (afgebeeld in het wit) die echte tumoren nabootsen om dit proces te onderzoeken. De afbeelding toont de migratie van snel uitzaaiiende huidkankercellen.’
Het monster is gemaakt in nauwe samenwerking met Klara Beslmüller van het LACDR. De blauwe en gele structuren zijn verschillende delen van de cellen die zich vanuit de sferoïde gezamenlijk naar buiten bewegen in een soort ‘vingers’. Rodrigues de Mercado voegt daaraan toe: ‘De coole natuurkunde achter het beeld is eigenlijk gericht op de rode microbolletjes. Dit zijn sensoren die de kracht meten die de cellen op hun omgeving uitoefenen. Dit geeft ons een beter inzicht in de mechanismen die betrokken zijn bij het uitzaaien van kanker.’
De jury prijst de grote mate van detail en de energieke uitstraling van het beeld: ‘Deze foto straalt pure dynamiek en actie uit! Er lijkt sprake van een explosie die scheuren in de zwarte achtergrond veroorzaakt.’ Een ander jurylid merkt op: ‘Ik zie vuurwerk en exploderende sterren. Dat is waarschijnlijk niet wat dit is, maar ik vind het prachtig.’ Rodrigues de Mercado wint 100 euro en zijn beeld wordt ingelijst in het instituut.
Kleurrijke kristallen onthuld met telefoon en microscoop
Smit vertelt over zijn beeld: ‘Verrast door de prachtige kleurstelling van het kristal wilde ik die vastleggen. Dus maakte ik een foto met mijn telefoon door het oculair van de microscoop. De kleuren worden veroorzaakt door een fenomeen dat dubbele breking heet. Dat betekent dat lichtstralen die door het materiaal reizen, anders worden gebroken afhankelijk van de polarisatie van het licht. Met dit experiment konden we informatie verkrijgen over de microscopische structuur van het kristal.’ De jury merkt op: ‘De oogverblindende kleuren in deze foto komen prachtig samen en blijven het oog trekken. De compositie - met de grotere vlakken en de kleinere, uitgespreide vlakjes - maakt dat ik het verhaal achter deze foto wil weten.’
Optische illusie
De foto van Stam toont het oppervlak van een siliciummonster door een lage-energie-elektronenmicroscoop. Stam zegt: ‘De valse kleuring is eigenlijk heel misleidend. Het rode gebied ziet er opvallend anders uit, maar dat is niet zo en wordt veroorzaakt door de gekozen kleurenschaal. Het levert echter wel een mooi beeld op.’ De jury is het hiermee eens: ‘Wat een kunstwerk! Er zijn dieptes, patronen en lijnen. Het is een optische illusie waar ik uren naar zou kunnen kijken. Als je mij de definitie van kunst en wetenschap vraagt, dan is het dit beeld. Het spreekt tot mijn verbeelding.’
Bekijk hier de andere ingezonden afbeeldingen!
-
Amin Moradi - Splash -
Anna Bakker - Protein condensates associated with neurodegeneration viewed in a confocal microscope -
Arash Tebyani - Molecular Layer Growth -
Evert van Nieuwenburg - HamiltoniArt -
Jacqueline Labra Muñoz - 10^-9 Xmas -
Julia Eckert - May the force be with you -
Julio Melio - The Experiment -
Marieke Visscher - Droplets of Silver -
Silke Henkes - Myosin cables crossing a simulated cell sheet -
Tom van der Reep - Single Photon Human Vision