De bioloog die een ander geluid wil horen in zijn vakgebied
Hans Slabbekoorn onderzoekt geluiden van dieren en het effect van het lawaai dat wij mensen maken op die dieren. Daarnaast zet hij zich in om zijn vakgebied meer divers te maken. De hoogleraar Akoestische Ecologie en Gedrag werkt daarom onder meer aan het opzetten van een onderzoeks- en onderwijsproject in Suriname.
Wat voor effect hebben de geluiden van menselijke activiteit op dieren?
‘Lawaai van bijvoorbeeld containerschepen, olie- en gaswinning, en aanleg van windmolenparken, kan het gedrag van dieren verstoren en hun communicatie maskeren. Hoe kom je als vis dan bij je partner, hoe kan je jouw prooi nog vinden en hoe weet je of er een roofdier aan komt? Ik denk ook dat we het niet alleen over klimaatverandering moeten hebben, maar ook over akoestische klimaatverandering. Zeker onder water is geluid heel belangrijk voor dieren, omdat ze in het water niet ver kunnen kijken en ruiken ook beperkte informatie oplevert. Lawaai kan daardoor een negatieve invloed hebben op mariene soorten en hele ecosystemen. Ik hoop dat mijn onderzoek anderen aanmoedigt om oplossingen te vinden tegen lawaaioverlast. Zo kan de oceaan, wat betreft geluid, gezond worden gehouden.’
Naast uw onderzoek naar diergeluiden, wilt u zich inzetten voor meer diversiteit in uw vakgebied. Waarom is dat nodig?
‘Hogere functies zoals een universitair docent, hoogleraar of decaan worden in de bètawetenschappen nog steeds vooral door witte mannen ingevuld. Het is belangrijk om meer diversiteit te hebben, omdat je hierdoor meerdere perspectieven krijgt die de wetenschap ten goede komen.
Wat een ander perspectief kan betekenen, was te zien toen drie vrouwelijke wetenschappers in de jaren 60 en 70 de bergen in gingen om onderzoek te doen aan chimpansees, orang-oetans en gorilla’s. De vrouwelijke onderzoekers waren veel meer dan mannen in die tijd geïnteresseerd in de persoonlijke, positieve en subtiele sociale contacten van de dieren, wat nieuwe inzichten opleverde.’
Hoe draagt u zelf bij aan meer diversiteit binnen de biologie?
‘Tijdens colleges maak ik studenten er bewust van dat er weinig vrouwen en mensen van kleur zijn in de biologie en dat kansen op banen verschillen. Dit is helaas nog steeds het geval en het is belangrijk om te erkennen dat dat meestal niet met opzet gebeurt maar door onbewuste vooroordelen. Het is daarom belangrijk dat er andere rolmodellen komen. Mijn doel is om studenten aan te moedigen om bij te dragen aan meer gelijkheid in de toekomst.
Daarnaast wil ik de komende tien jaar samen met de Anton de Kom Universiteit in Paramaribo een onderzoeks- en onderwijsproject in Suriname opzetten. Ik hoop bij te kunnen dragen aan het opleiden van Surinamers tot biologen, voor zowel de lokale markt als internationale betrekkingen. Het is belangrijk dat ze een plek krijgen binnen universiteiten, ngo’s, natuurbeschermingsorganisaties en ministeries. Zo kunnen ze voor zichzelf een waardevolle carrière ontwikkelen en voor Suriname een belangrijke rol spelen.’
Hans Slabbekoorn spreekt op 3 maart zijn oratie uit.
Tekst: Dagmar Aarts
Foto: Unsplash