Ontdekking foto van Nederlands-Indische schrijfster Dé-Lilah in Digital Collections

Gepubliceerd op 22 maart 2023

Tot nog toe was van de Indische schrijfster Dé-Lilah, pseudoniem van Lucy van Renesse-Johnston, slechts één foto bekend. Onlangs vonden onderzoekers Rick Honings, Nick Tomberge en Olf Praamstra – verbonden aan het Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS) – in de Leidse Digital Collections een fotoalbum met een tweede foto waarop de schrijfster te zien is. Het gedigitaliseerde fotoalbum is afkomstig uit de collectie van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en wordt door Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) beheerd.

Dé-Lilah

Sinds Joop van den Berg in 1996 de schrijfster Dé-Lilah aan de vergetelheid ontrukte, is er het nodige over haar geschreven. Ze werd ontdekt als een auteur die geen blad voor de mond nam en die in haar romans, zoals Gecompromiteerd (1897), Hans Tongka’s carrière en B.B Kongsie (1900), als eerste de misstanden en slechte behandeling van ‘koelies’ op de plantages in Sumatra aan de kaak stelde. Over het leven van de schrijfster was zo goed als niets bekend en veel van wat bekend werd verondersteld, was onjuist. Dankzij een reeks gedigitaliseerde bronnen is het vijfentwintig jaar later eindelijk mogelijk om een meer betrouwbaar beeld van haar leven te schetsen.

“Een historische sensatie en een bewijs van de ontdekkingen die in de rijke fotocollectie van de Universitaire Bibliotheken Leiden te doen zijn.”
- Rick Honings, Scaliger-hoogleraar

Deli Hotel te Medan

Lucy Johnston (1862-1906), trouwde op haar negentiende met Ernest Jean Baptist van Renesse, met wie ze naar een tabaksplantage op Sumatra verhuisde. Deze onderneming liep voor Ernest en zijn gezin echter minder voorspoedig dan gehoopt. Het echtpaar vertrok met hun twee kinderen naar Medan, om daar in 1886 de deuren van het Deli Hotel te openen. De dagelijkse leiding van het hotel werd door Ernest overgelaten aan zijn vrouw. Een mede-inwoner herinnerde zich: ‘Daar was het, dat ik voor het eerst kennis maakte met mevrouw Lucy van Renesse, die er den scepter zwaaide als geen andere en er toen nog niet aan dacht, ooit als Delila eene kleine beroemdheid te worden.’ De foto waarop Dé-Lilah te zien is, is te vinden in een fotoalbum met onder meer beeld van het hotel, en is gedateerd 1878-1886. Van wie het album is geweest is niet overgeleverd, en het is evenmin bekend hoe het album in het bezit van het KITLV is gekomen.

Dé-lilah met gezin links op de afbeelding.

Ontdekte foto

Gezien de datering van het album is het waarschijnlijk dat de foto’s gemaakt werden rond de opening van het hotel. Wie inzoomt op de foto ziet rechts een aantal heren, die door Indonesische bedienden van drinken worden voorzien. Waarschijnlijk zijn het gasten van het hotel. In het midden staat een rijtuig met het opschrift: ‘Hotel Deli, E. van Renesse’. Daarmee werden gasten vermoedelijk van het station naar het hotel vervoerd. Links op de foto staat het jonge gezin Van Renesse. Een vergelijking met de andere bekende foto van Dé-Lilah, uit 1900, leert dat zij de vrouw links moet zijn. Beide vrouwen hebben hetzelfde postuur en lijken op elkaar. Naast haar staat Ernest en voor hen zit een jongetje van drie of vier; hun zoon Waldemar. In de kinderwagen met de baboe, steekt de één jaar oude dochter van het echtpaar, Julie, haar hoofd omhoog.