‘Allesomvattend handboek slachtoffers’ – interview met Janne van Doorn
Wat hebben wetenschappers, het Openbaar Ministerie, de politie, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, Slachtofferhulp Nederland, en het Schadefonds Geweldsmisdrijven met elkaar gemeen? Allen houden zich bezig met slachtoffers, iedere partij vanuit de eigen expertise. Hoog tijd om die kennis te bundelen, vonden Leidse onderzoekers.
Het boek is het eerste in zijn soort
Onderzoekers van de rechtenfaculteit schreven én redigeerden samen met hun collega- onderzoekers van andere universiteiten het boek 'Slachtoffers: Onderzoek, beleid en praktijk'. De bundel ‘is compleet en divers’ en behandelt ‘inzichten uit de wetenschap en praktijk’, zegt Janne van Doorn, auteur en redacteur, tevens onderzoeker en universitair docent aan het instituut voor Strafrecht en Criminologie van de rechtenfaculteit.
Stiekem houden veel partijen zich bezig met de studie naar slachtoffers, ook wel victimologie genoemd, maar ‘noemen zij zichzelf niet allemaal ook victimoloog’, zegt Van Doorn. ‘Met het boek voorzien we in een leemte, want de studie naar slachtofferschap kun je zuiver wetenschappelijk benaderen, maar dan heb je geen compleet beeld; de kennis en ervaring van mensen uit de praktijk is daarbij onmisbaar.’ Om dat hele speelveld te overzien, heeft de redactie uiteenlopende onderwerpen geselecteerd en diverse auteurs benaderd.
De diversiteit in thematiek is al terug te zien in de bijdragen van de medewerkers van het Instituut voor Strafrecht & Criminologie: zo schreef Van Doorn over ‘eergerelateerd geweld’; Maarten Kunst, hoogleraar criminologie koos voor ‘slachtofferschap als traumatische gebeurtenis’ en Jelle Brands, universitair docent aan de rechtenfaculteit, behandelde ‘angst voor slachtofferschap’. Van Doorn en Kunst schreven samen het hoofdstuk ‘geloofwaardigheidsbeoordelingen in juridische procedures’.
Het belang van een beschouwend boek
Als het om de rechten van slachtoffers gaat, lag historisch de focus op het verankeren van die rechten in het rechtssysteem. Van Doorn: ‘De rol van het slachtoffers is lange tijd genegeerd geweest.’
Nu die wettelijke basis er is, Van Doorn noemt bijvoorbeeld het spreekrecht van slachtoffers in een strafproces, is het volgens haar belangrijk om die verworven rechten onder de loep te nemen. ‘Het is belangrijk dat slachtofferrechten zijn gebaseerd op gedegen onderzoek. Ook moeten we die rechten van tijd tot tijd evalueren.’ Neem alleen al de toegang tot die rechten: ‘het is bijvoorbeeld niet vanzelfsprekend dat iedereen, laat staan in dezelfde mate, zijn spreekrecht kan uitoefenen. Het is dus goed om stil te staan welk doel een bepaald recht heeft en na te gaan of dat doel ook wordt behaald.’
Toch kleven er zelfs aan dit pas verschenen en complete boek al ‘gebreken’, Van Doorn: ‘als je de diepte in wil gaan, verdient ieder hoofdstuk [dat zijn er 40, red.] zijn eigen boek. Wellicht dat we over vijf jaar weer een nieuwe editie moeten uitbrengen.’
Op hoog bestuurlijk niveau aandacht voor het boek
Maar voor nu kunnen de vlaggen uit: aanstaande 20 april is er een boekpresentatie, waarbij de redactieleden het boek aan een bijzondere genodigde zullen uitreiken: minister Franc Weerwind. Weerwind heeft vanuit zijn positie als minister voor rechtsbescherming met al die verschillende victimologen te maken.
Het evenement is tevens de eerste gelegenheid waarop de auteurs en redactieleden samen kunnen komen: door covid was het niet mogelijk om iedereen eerder bij elkaar te krijgen. Ook vanuit dat perspectief is de bijeenkomst een heuglijke gebeurtenis.
Geïnteresseerden kunnen zich hier aanmelden voor de boekpresentatie.
Zie ook
- het bericht dat de Universiteit Leiden over het boek plaatste: Boek: Slachtoffers: Onderzoek, beleid en praktijk
-
het agendabericht van FGGA over de boekpresentatie: Boekpresentatie Slachtoffers: Onderzoek, beleid en praktijk