Is promoveren de moeite waard? Podcast Twijfeltraject zoekt naar een antwoord
Na één bachelor- en twee masterscripties wist Fenna IJtsma het zeker: ze wilde promoveren. Haar scriptiebegeleider waarschuwde voor de hoge werkdruk. In de podcast ‘Twijfeltraject’, gepubliceerd door Mare, onderzoekt IJtsma samen met Mare-redacteur Susan Wichgers of een promotietraject echt zo’n goed idee is.
‘Moet je hier geen podcast over maken?’ Het is scriptiebegeleider Maartje Janse die de vraag bij IJtsma op tafel legt, net nadat die heeft verteld dat ze wil promoveren. ‘Ik vond studeren heel leuk, ik kende alleen de universiteit, dus ik wilde daar min of meer automatisch in verder’, vertelt IJtsma, die op dat moment al twee podcasts op haar naam heeft staan. ‘Maartje zei toen dat ik er nog maar even goed over moest nadenken.’
Van bèta’s tot buitenpromovendi
In de vijfdelige podcast Twijfeltraject onderzoekt IJtsma daarom samen met Mare-redacteur Susan Wichgers wat een promotietraject inhoudt. Is het echt de opeenstapeling van werkdruk, tijdelijke contracten en tientallen nevenactiviteiten die Janse schetste of toch de droombaan die zij erin heeft gezien? ‘We hebben de podcast breed ingestoken’, vertelt IJtsma. ‘Ik zou zelf willen promoveren in de geschiedenis, maar we praten ook met bèta’s en buitenprovendi. Uiteindelijk gaat het zelfs een beetje over de vraag hoe onze generatie tegen werk aankijkt. We hopen dat het verhaal zo voor meer mensen toegankelijk en herkenbaar is.’
Systeemprobleem
Hoe breed ingestoken ook, de ervaringen van promovendi blijken vaak verrassend op elkaar te lijken. ‘Enerzijds zijn veel mensen heel enthousiast over hun promotie’, vertelt IJtsma. ‘Ze zijn heel begaan met het onderwerp en hebben veel ambitie en motivatie. Anderzijds zie je dat bijna iedereen ertegenaan liep dat het wel erg veel werk is, ook omdat ze er allerlei dingen naast deden. Dan kun je denken: “dat doe je zelf”, maar we kwamen er steeds meer achter dat het systeem dat eigenlijk oplegt.’
We kwamen er steeds meer achter dat het systeem promovendi oplegt om er van alles naast te doen.
Dat financiële systeem achter de promotie noemt IJtsma de grootste eyeopener van de podcast. ‘De universiteit krijgt geld per promotie. Daarom worden er op projecten vaak meer promovendi aangenomen dan postdocs, maar daardoor leidt de universiteit veel meer promovendi op dan dat er daadwerkelijk vervolgplekken zijn. Daarmee wordt er een enorme concurrentie in stand gehouden.’
Wel of niet promoveren?
En of ze nou echt zelf wil promoveren? De titel van de podcast eer aandoend, twijfelt IJtsma daar nog steeds over. ‘Toen ik afstudeerde, dacht ik: ik moet nu meteen een droombaan hebben, want anders zakt al mijn vakkennis weg. Inmiddels heb ik ontdekt dat de wereld buiten de universiteit ook waarde heeft, al dacht ik altijd dat ik al die 9-tot-5-banen maar saai vond. Misschien ben ik sowieso meer iemand om aan kortere projecten te werken.’ Toch blijft het soms kriebelen. ‘Ik denk dat het scheelt als je promoveert zonder de ambitie om per se verder te gaan in de academische wereld. Dan zou buitenpromovendus worden zeker een optie zijn.’