Wat te doen als die professor naar je knipoogt?
Seksueel ongewenst gedrag stond op dinsdag 2 mei centraal tijdens het jaarlijkse symposium van de studentenambassadeurs van de politie Leiden-Bollenstreek in samenwerking met de politie en gemeente. Een onderwerp dat studenten zeer aanspreekt, zo bleek al snel na de aankondiging. De honderd plaatsen waren binnen mum van tijd bezet.
De studentenambassadeurs van Gelijkspel, een stichting die streeft naar een positieve seksuele omgeving en beleving onder studenten, nemen een aantal casussen door met de aanwezigen om de spelregels van het seksuele spel scherp te krijgen. De eerste vindt iedereen nog vrij gemakkelijk. Namelijk, je ligt met elkaar in bed en je wilt meer. Maar je krijgt niet goed hoogte van je bedpartner. Het antwoord klinkt eendrachtig: gewoon vragen. 'Awkward misschien, maar ik zie geen andere mogelijkheid', reageert een student.
Liegen of afwijzen?
De tweede casus: je vindt iemand erg leuk maar hebt vanavond geen zin om met hem of haar mee te gaan, leidt al tot iets omzichtiger gedrag. Liegen dat je de volgende ochtend heel vroeg op moet maar anders wel zou willen, krijgt best veel bijval. Zo wijs je de ander, die je tenslotte wel ziet zitten, niet keihard af.
Knipogende professor
De knipogende professor op een borrel is ingewikkelder. Knipogen is niet verboden, en is moeilijk te interpreteren. Pas als de prof verder gaat, grijpen de meesten in. Niet eerder. Een wat oudere vrouw trekt een strakkere lijn. Een prof heeft een machtspositie en mag zich nooit zo gedragen, vindt zij. Een knipoog heeft een seksuele lading. 'Gelijk aankaarten dus.'
Situaties met groepsdruk in de vorm van vragen als ‘wordt het niet weer eens tijd dat jij seks hebt’ en grove kwalificaties over een bekende die met veel verschillende mensen naar bed gaat, vinden veel studenten lastig. Soms is het ‘gewoon grappig bedoeld’ en soms laten ze het voor lief om andere redenen. 'Voor je het weet verzeil je in zo’n oeverloze discussie waarin jij weer de feministe-bitch bent. Echt niet altijd zin in', reageert een studente.
'Als we er wel wat van zeggen breken we de cultuur af en maakt het niet meer uit hoeveel of hoe weinig seks je hebt'
Maar de spelregels zijn duidelijk: grenzen en wensen aangeven, sportief in het spel staan, en elkaar rugdekking geven. Want als je er niets van zegt houd je de cultuur in stand. 'Als we er wel wat van zeggen breken we de cultuur af en maakt het niet meer uit hoeveel of hoe weinig seks je hebt', benadrukken de studentenambassadeurs van Gelijkspel.
Straatintimidatie
Ook was er tijdens het symposium aandacht voor straatintimidatie. Want wat doe je als je getuigen bent van een opdringerige kerel die een meisje lastigvalt, of naast een groepje zit dat een nerdy gast pest. Die vraag stond centraal tijdens de workshop Stand Up van Fairspace. Ingrijpen, zo blijkt uit onderzoek, is namelijk belangrijk. 79 procent van de slachtoffers van straatintimidatie voelde zich geholpen doordat iemand ingreep. Alleen gebeurde dat maar bij een kwart van de gevallen. Reden te meer om scherp te krijgen wat helpend is in zo’n situatie.
Veel mensen twijfelen waar ze goed aan doen als ze iets zien waarvan ze zich afvragen of dat wel oké is. Zeker als er meer mensen in de buurt zijn en niemand reageert, dan moet je het lef hebben om de eerste te zijn, weten de trainers.
5 interventies
De 5 D’s kunnen daarbij helpen, leggen de trainers uit. Ze staan voor Distract, Delegate, Document, Delay en Direct. Het zijn vijf manieren waarmee omstanders kunnen interveniëren bij straatintimidatie. Distract, afleiden, is vaak een subtiele manier van interveniëren. Dat kun je doen door bijvoorbeeld de weg te vragen aan iemand die wordt lastiggevallen.
-
Studenten luisteren aandachtig -
Een besproken casus -
Tijdens het symposium was er veel ruimte voor gesprek en discussie
Delegate doe je door het incident te melden bij beveiligers of winkel- of horecapersoneel of een agent die toevallig in de buurt is. Document staat voor vastleggen wat er gebeurt. 'Niet door er met twintig man om heen te gaan staan om TikTok-filmpjes te maken', waarschuwt de trainer, maar door bewijslast te verzamelen. Daders trekken zich dan vaak terug. En slachtoffers doen sneller melding bij instanties als ze bewijsmateriaal hebben.
Helend voor slachtoffer
Delay is nadien hulp bieden. 'Vragen of alles goed gaat, of je het slachtoffer ergens naar toe kunt brengen.' Dat kan ook nog een week later, wordt de deelnemers voorgehouden. 'Deins daar niet voor terug uit vrees dat het slachtoffer je laf vindt omdat je nu pas iets zegt. Uit onderzoek blijkt dat bijval en herkenning vaak helend werkt', vertelt de trainer. 'Het bevestigt voor het slachtoffer dat het niet aan hem of haar lag.'
De laatste D staat voor Direct: iemand aanspreken op zijn gedrag. Zonder daarbij je eigen veiligheid uit het oog te verliezen, benadrukken de trainers. De deelnemers wordt voorgehouden dat er niet één perfecte reactie is Hoe je als omstander reageert hangt van allerlei factoren af. Hoe je zelf in elkaar steekt, of je alleen of met een groep bent, of het dag of nacht is. Maar iets doen is over het algemeen beter dan niets doen.
Studentenwijkagent
Aan het einde van de middag was er ook nog aandacht voor politieman Dennis Perdok. Perdok helpt de studentenambassadeurs van de politie elk jaar met de organisatie van dit symposium. Maar dit was zijn laatste keer. Perdok, inmiddels al zeven jaar studentenwijkagent stopt ermee, tot verdriet van de aanwezige studenten. Voor velen is hij namelijk een vertrouwd gezicht. Mede door de legendarische mokken die hij overal in de studentenwereld uitdeelde met daarop zijn hoofd met de tekst: Hé student, deze vent is je wijkagent. Perdok krijgt een tijdelijke opvolger tot er weer een vaste studentenwijkagent is gevonden.
Tekst: Marijn Kramp
Foto's: Marc de Haan