Hoe een spel laat zien dat samenwerking essentieel is in de stikstofcrisis
Nederland is verstrikt in een ingewikkelde stikstofcrisis. Met zijn NitroGenius spel wil Berent Baris de complexiteit van deze crisis laten zien. Medewerkers van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) kruipen voor het spel in de huid van verschillende belanghebbenden.
Zo’n tien medewerkers van de afdeling Landelijk Gebied en Stikstof van het Ministerie van LNV zitten met hun laptop klaar om NitroGenius te spelen. Het originele NitroGenius spel bestaat al twintig jaar en wordt voornamelijk gebruikt in het hoger onderwijs. Berent Baris, onderzoeker bij het Centrum voor Milieuwetenschappen, heeft dit spel helemaal geüpdatet, zodat het relevant is voor de huidige situatie. ‘Het doel van NitroGenius is vooral om de complexiteit van de crisis te laten zien’, vertelt Baris aan de werknemers van het ministerie. ‘Als een belanghebbende bepaalde beleidskeuzes maakt, heeft dat invloed op andere belanghebbenden.’
Keuzes maken om stikstof terug te dringen
Het doel van het simulatiespel is om gezamenlijk vóór 2030 het doel van de stikstofwet te halen: 74% van het oppervlakte Natura 2000-gebieden, beschermde natuurgebieden, heeft dan een stikstofdepositie onder de kritische depositiewaarde. Elke speler vertegenwoordigt een belanghebbende: de landbouw, de industrie, de overheid of de consument. Ze beginnen in 2023 en elke ronde bestaat uit een jaar waarin ze bepaalde keuzes moeten maken. Kiezen de consumenten er bijvoorbeeld voor om vegetarisch te eten of zonnepanelen op het dak te leggen? Nemen agrarische ondernemers maatregelen om hun stallen minder NH3 te laten uitstoten? Tijd en geld zijn – net als in het echte leven – beperkt.
Iedereen kruipt meteen in de toegewezen rol en komt vooral op voor de belangen van die rol. Een deelnemer in de industrierol: ‘Door mijn keuzes verlaagt de stikstofemissie nog niet zo hard, maar met mijn productie is niks aan de hand en dat is voor mij als industrie natuurlijk belangrijk.’
-
Medewerkers van het Ministerie van LNV spelen NitroGenius -
Berent Baris geeft uitleg bij het NitroGenius spel -
NitroGenius spel -
Medewerkers van het Ministerie van LNV spelen NitroGenius -
Medewerkers van het Ministerie van LNV spelen NitroGenius
Spanning richting 2030
Wanneer de deelnemers richting 2030 gaan, lopen de spanningen op. ‘We zitten nu al in 2028 en hebben pas 43% beschermd!’ roept een deelnemer. Op de vraag hoe dat komt, weet hij het antwoord wel: ‘We hebben te weinig samengewerkt. We hebben ons eigen belang op de eerste plaats gezet. Dit spel laat pijnlijk duidelijk zien hoe belangrijk dat is.’
En pijnlijk is het zeker. Gemiddeld hebben de groepjes ongeveer 50% van de gebieden beschermd tegen stikstofdepositie in 2030. Baris noemt dit scenario de business as usual-variant. ‘Dit gebeurt er dus als we doorgaan op de huidige manier, als er te weinig naar elkaars belangen wordt gekeken.’ Vanuit de deelnemers komt de vraag of het überhaupt mogelijk is om het percentage van 74% te halen. Hoogleraar Environmental sustainability Jan Willem Erisman, begeleider van Baris tijdens zijn master en ontwikkelaar van NitroGenius twintig jaar geleden, vertelt dat hij met een groep studenten een keer 83% bescherming heeft gehaald. Dat kwam voornamelijk door maatregelen in de landbouw. Hij legt uit: ‘De industrie, overheid en consumenten kunnen allerlei maatregelen nemen, maar zonder maatregelen van de landbouw bereik je nooit de 74% bescherming.’
De afdeling Landelijk Gebied en Stikstof vindt het spel inspirerend. ‘Het is heel inzichtelijk om vanuit andere belangen te denken, en niet alleen vanuit ons werk, de overheid, te handelen. Het spel laat zien dat we alleen samen, met alle belanghebbenden, de stikstofcrisis kunnen oplossen.’
Baris is blij dat de deelnemers enthousiast zijn over het spel. Hij hoopt dat uiteindelijk allerlei organisaties, gemeenten en andere partijen zijn spel gaan spelen om inzicht te krijgen in elkaars belangen. ‘Hopelijk hoef ik over tien jaar NitroGenius niet weer te updaten, omdat de stikstofcrisis dan is opgelost.’
Tekst: Nynke Smits
Beeld: Monique Shaw