Onderzoek Easy Access Regeling: hoe gaan docenten om met auteursrecht
Collega Jacqueline van Rooijen heeft voor FGGA de vakken van semester 1 in Brightspace nagelopen op overtredingen van het auteursrecht. De universiteit betaalt namelijk jaarlijks een bedrag aan de vertegenwoordiger van de wetenschappelijke uitgevers (Stichting UvO). FGGA docenten houden zich relatief goed aan de regels, dus de faculteit betaalt hier tot nu toe een relatief klein percentage van. Maya Vos: ‘We doen het goed, daarvoor alle complimenten, maar het kan altijd wat beter.’
Uiteraard kan het geen kwaad om met enige regelmaat te kijken of we ons nog aan de afspraken houden en de regels over dit onderwerp op te frissen. Er is gekeken naar het plaatsen van gescande delen van boeken en artikelen. Hier gelden beperkingen aan de geplaatste hoeveelheid, zoals het aantal pagina’s/woorden van een boek.
Conform de Easy Access regeling mogen er korte of middellange overnames in Brightspace geplaatst worden. Het maakt niet uit wat de bron is van de overnames, alle korte en middellange overnames vallen onder de afkoopsom die de universiteit betaalt. Deze som is wel gebaseerd op een inschatting van daadwerkelijk gebruik, dus als er naar informatie gelinkt wordt dan zal dit helpen bij onderhandelingen om de afkoopsom omlaag te brengen.
Het advies is: plaats geen overnames/pdf’s in Brightspace, als het mogelijk is om naar het artikel te linken. Link naar de Catalogus als het in een tijdschrift staat waar de catalogus toegang toe biedt, of link waar het artikel op internet staat.
Docenten negeren de LOR
Bij de introductie van Brightspace is afgesproken dat alles wat auteursrechtelijk beschermd is officieel in de Learning Object Repository (LOR) thuishoort. Dit is blijkbaar ingewikkeld. In praktijk negeren docenten massaal de LOR en plaatsen documenten direct in de cursus. Ook bij FGGA is dit het geval en heeft Jacqueline tevens geconstateerd dat een aantal wel geplaatste links niet functioneert. Waarschijnlijk wordt hierbij het gebruik van de LOR beëindigd.
Een groot deel van de docenten van FGGA werkt hard om hun vak inhoudelijk interessant, maar ook gevarieerd en aantrekkelijk aan studenten aan te bieden. Hiervoor worden filmpjes, citaten, grafieken en fotomateriaal gebruikt. Van Rooijen: ‘Het doorlopen van de vakken was bijzonder boeiend. Ik ben meer dan eens blijven hangen om een artikel of een Powerpoint presentatie door te lezen.’
Een Power Point presentatie gemaakt door de docent zelf is eigen werk en het auteursrecht rust op de maker ervan. Bij het maken van de presentatie wordt echter ook vaak beschermd beeldmateriaal van derden gebruikt als foto’s, afbeeldingen en ander materiaal dat van internet gehaald wordt. Bij bronvermelding of het gebruik van links valt het werk van derden onder het citaatrecht en is het gratis. Hier zitten nog wel beperkingen aan: bijvoorbeeld niet te veel uit een en dezelfde bron gebruiken, maximaal 3 afbeeldingen gebruiken, anders moet ervoor betaald worden aan stichting UvO. Er zijn overigens specifieke bedrijven die speuren naar dit soort overtredingen buiten een beveiligde omgeving als Brightspace (zoals bijvoorbeeld een eigen website).
Het advies is: link naar (YouTube) filmpjes en vermeld de bron bij beschermd beeldmateriaal als foto’s en andere afbeeldingen in presentaties en in de Brightspace omgeving.
Meer informatie, vind je op de website van het auteursrechten informatiepunt. UB collega Erna Sattler is de expert aan wie vragen gesteld kunnen worden. Zij heeft ook aangeboden om een presentatie te verzorgen.
Als faculteit FGGA willen we ons houden aan het respecteren van de regels rond bescherming auteursrecht en het effectief gebruik van de mogelijkheden die er zijn, zodat de kosten voor de universiteit op dit gebied zo laag gehouden worden. De conclusie uit dit onderzoek van semester 1 is dat we het al heel goed doen, maar het kan altijd wat beter.
Juni 2023, door Jacqueline van Rooijen en Maya Vos (OSC)