Stikstofexperts stellen voor om over te schakelen van depositie- naar emissiebeleid
Hoogleraren Jan Willem Erisman (Universiteit Leiden), Chris Backes (Universiteit Utrecht) en Wim de Vries (Wageningen Universiteit) stellen in een essay voor om het stikstofbeleid te herzien. Zij pleiten voor een verschuiving van depositie- naar emissiebeleid, waarbij sectoren verantwoordelijk worden gesteld voor het verminderen van hun eigen stikstofuitstoot.
Het stikstofbeleid heeft de afgelopen jaren tot veel discussie en spanningen geleid binnen de politiek en de maatschappij. Het ontbreekt aan een duidelijke langetermijnvisie. De depositie neemt al jaren niet of nauwelijks af en het vergunningsproces verloopt moeizaam, wat leidt tot economische schade. Ook kunnen maatschappelijke doelen, zoals woningbouw en duurzame energieprojecten, niet verwezenlijkt worden.
Volgens de experts is er geen geschikt alternatief voor de kritische depositiewaarde (KDW) als het gaat om het bepalen van de effecten van de stikstoftoevoer op natuur. De KDW is de hoeveelheid stikstof die in een bepaald natuurgebied neerslaat waarboven effecten kunnen optreden. In de Wet Natuurbescherming is opgenomen dat die KDW in 2035 op 74% van het Natura 2000 oppervlak niet meer mag worden overschreden. In het essay wordt aangegeven dat de Wet Natuurbescherming niet aangepast hoeft te worden, maar dat duidelijker moet worden dat dit doel alleen de overheid bindt. Van sectoren kan uitsluitend worden verwacht dat ze via emissiereductie aan dit doel bijdragen. Daarom wordt voorgesteld om het beleid via emissiedoelstellingen voor ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx) te sturen en elke sector verantwoordelijk te houden voor het verminderen van de eigen stikstofuitstoot.
Normen voor individuele bedrijven
Om voor de landbouw de normen op bedrijfsniveau te bepalen, stellen de auteurs voor om gebiedsnormen te vertalen naar individuele bedrijven. Normen op bedrijfsniveau moeten gelden voor de ammoniakuitstoot, maar ook voor de andere doelen uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied, namelijk het stikstofbodemoverschot in verband met de waterkwaliteit en broeikasgasemissies. Vergunningverlening voor nieuwe projecten moet gebaseerd zijn op gerealiseerde emissiereducties en saldering met bestaande stikstofuitstoot in de eigen sector. Een goed monitoringsysteem moet ervoor zorgen dat de uitstoot van sectoren en bedrijven voldoende wordt verminderd. Als een bedrijf de doelstelling niet haalt, wordt de vergunning aangepast.
De experts denken dat de emissiebenadering kan helpen om partijen die onderhandelen over het landbouwakkoord dichter bij elkaar te brengen. Verder benadrukken zij dat de stikstofproblematiek een maatschappelijk vraagstuk is waar iedereen een bijdrage aan zal moeten leveren. Zij pleiten voor hulp aan boeren bij het omschakelen naar een duurzame bedrijfsvoering, bijvoorbeeld met aantrekkelijke leningen of sociaal maatschappelijke hulp.