Waarom internationale belastingsystemen inclusiever moeten worden
Nu belastingsystemen over grenzen gaan, speelt de politiek een steeds grotere rol. Professor Irma Mosquera Valderrama pleit voor een wereldwijd, inclusief systeem. ‘Ik kan de handvatten geven, maar landen moeten het zelf doen.’
Tot 2008 hadden landen hun eigen belastingregels. Dit veranderde door de financiële crisis, toen duidelijk werd dat meer samenwerking tussen landen noodzakelijk was. Grote schandalen met belastingontwijking deden zich voor door multinationals, zoals Google en Starbucks. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de G20, een politiek forum, hebben toen samen internationale regels geïntroduceerd om belastingontwijking door multinationals te bestrijden.
Dus om beter op te kunnen boksen tegen grote multinationals, is het belangrijk voor landen om samen te werken als het gaat om belasting. ‘Maar het is heel lastig om overeenstemming te bereiken tussen zoveel landen’, vertelt hoogleraar Belastingrecht Mosquera Valderrama. ‘De agenda wordt vaak bepaald door rijke, ontwikkelde landen, waardoor ontwikkelingslanden moeite hebben met het implementeren van deze regels.’
Informele economie en andere behoeftes
Ze pleit daarom voor meer inclusiviteit in het debat over een internationaal belastingsysteem. ‘In bijvoorbeeld Afrika is een heel groot gedeelte van de economie informeel. Veel mensen verkopen hun handel op straat en dit wordt vaak niet geregistreerd,’ legt Mosquera Valderrama uit. ‘Ontwikkelingslanden hebben hele andere economische prioriteiten dan ontwikkelde landen.’ Ook gaat de implementatie van regels, bijvoorbeeld door de OESO, voor ontwikkelingslanden vaak veel te snel. Mosquera Valderrama geeft veel trainingen aan deze landen en moedigt ze aan hun stem te laten horen. ‘Ontwikkelde landen denken vaak goed te weten wat ontwikkelingslanden nodig hebben, maar dit moeten ontwikkelingslanden zelf bepalen. Ik zie het als mijn taak om informatie te verschaffen aan ontwikkelingslanden, zodat ze zélf kunnen bepalen wat ze nodig hebben.’
'Ontwikkelde landen denken vaak goed te weten wat ontwikkelingslanden nodig hebben, maar dit moeten ontwikkelingslanden zelf bepalen.'
Steeds politieker
De hoogleraar belastingrecht ziet dat de discussie over het belastingsysteem steeds politieker wordt. Landen zoals Colombia, Nigeria en andere Afrikaanse landen hebben bezwaar gemaakt tegen de regels die zijn ontwikkeld door OESO en G20, omdat er geen gelijke behandeling is van ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden.
Al deze verschillende belangen en prioriteiten maken het ongelooflijk complex om tot een internationaal belastingsysteem te komen. Mosquera Valderrama denkt dat ze hier de rest van haar loopbaan mee bezig is.
Stem van vrouwen
Naast het streven naar een inclusief, internationaal belastingsysteem heeft de hoogleraar nog een ander belangrijk doel: het laten horen van de stemmen van vrouwen, en in het bijzonder vrouwen uit ontwikkelingslanden. Als eerste Latijns-Amerikaanse professor aan de rechtenfaculteit voelt ze zich geroepen om deuren voor andere vrouwen te openen. ‘Vrouwen worden vaak onderschat, zeker vrouwen uit ontwikkelingslanden. Ik geloof dat iedereen zijn potentieel kan bereiken en ik wil iedereen, en in het bijzonder vrouwen uit ontwikkelingslanden, stimuleren om dit te bereiken.’
Inclusiviteit is dus een belangrijk thema in haar leven, op zowel carrière- als persoonlijk vlak. Ze blijft streven naar een inclusief belastingsysteem en geeft dit door aan haar studenten. ‘Ik hoop dat ik mijn studenten een open blik kan meegeven, dat ze zich realiseren dat het belangrijk is verder te kijken dan alleen Europa en dat ze luisteren naar de behoeften van bijvoorbeeld ontwikkelingslanden.’
Op 30 juni houdt Irma Mosquera Valderrama haar oratie genaamd Global Tax Governance: van legitimiteit tot inclusie.
Tekst: Nynke Smits