Hoe gaat de Chinese overheid om met immigranten?
Door de snelle economische ontwikkelingen van de afgelopen decennia is China een bestemming geworden voor migranten vanuit de hele wereld. Wat zegt het Chinees migratiebeleid over de prioriteiten en het functioneren van deze wereldmacht? Promovenda Tabitha Speelman deed er onderzoek naar.
‘Vooral vanuit Azië, Noord-Amerika en Europa migreren steeds meer mensen naar China. Dat roept de vraag op hoe de Chinese staat naar deze trend kijkt en wat de Chinese samenleving ervan vindt’, legt Speelman de oorsprong van haar onderzoek uit.
Selectief luisteren
In het Chinese eenpartijstelsel hoeft de Chinese Communistische Partij in principe geen rekening te houden met de mening van de bevolking. ‘Het beeld dat we van president Xi Jinping hebben is dat van de grote leider die alles wil controleren – en dat is absoluut waar’, zegt Speelman. ‘Van de kernpunten van de CCP zal niet afgeweken worden: daarin luistert de partij simpelweg niet naar het volk.’
In andere gevallen, zoals op het gebied van migratie, ligt dat genuanceerder. ‘Er was bijvoorbeeld kritiek op het aanpassen van het verblijfsvergunningsbeleid’, vertelt Speelman. 'Dat plan is inmiddels uitgesteld, ook omdat sociale stabiliteit een belangrijk doel voor de partij is. Daarbij komt natuurlijk ook de legitimiteit kijken – de CCP wil toch wel gezien worden als een goede partij die het beste met China voorheeft.’
Dit verlangen naar legitimiteit is ook te zien in de manier waarop de prioriteiten van de Chinese overheid zijn verschoven in de laatste jaren. Waren deze eerst vooral gericht op economische groei, inmiddels is er een focus komen te liggen op veiligheid en nationalisme. Hoe dit in de praktijk uitpakt kun je goed zien als je naar een onderwerp als migratie kijkt. Zo komt er steeds meer centraal beleid, terwijl hiervoor lokale overheden meer vrijheid hadden in de omgang met migranten.
Divers beeld
Op dat laatste krijgt de partij alsnog kritiek: ‘Hoewel Xi Jinping een autoritair regime kent, bestaat er online de kritiek dat zijn beleid niet nationalistisch genoeg zou zijn. Als het gaat over migratie zijn de meeste berichten op sociale media negatief. Maar net als bij ons op Twitter of X is dat niet het hele beeld’, nuanceert Speelman.
‘Voor mijn promotieonderzoek heb ik veel gesproken met gewone burgers, ook omdat het lastig is als buitenlandse te praten met de Chinese overheid, zelfs als je verbonden bent aan een Chinese universiteit, zoals ik twee jaar was. Uit die gesprekken bleek dat veel mensen positief zijn over het toekennen van meer verblijfsrechten aan migranten en zich ook trots voelen op China omdat het land zoveel meer migranten aantrekt en dus succesvol is. Wel willen ze meer controle en een selectiever beleid met een nadruk op zogenaamde kennismigranten, eigenlijk net zoals hier.’