Leidse archeologen werken mee aan unieke ijzertijdtentoonstelling in Oss
Museum Jan Cunen in Oss presenteert de allereerste overzichtstentoonstelling van de rijkste graven uit de vroege ijzertijd (800-500 v.Chr.), inclusief de iconische Vorst van Oss. De Leidse archeoloog Richard Jansen was gastconservator en vertelt met de tentoonstelling het verhaal over begrafenisrituelen van de lokale elites, maar ook over hun leven en dat van hun tijdgenoten.
Iconisch en uniek
De spil waar de tentoonstelling om draait is in de eerste plaats de iconische Vorst van Oss, het vorstengraf dat in 1933 werd opgegraven door archeologen van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO), Leiden. ‘Archeologen van de Faculteit der Archeologie zijn deze locatie vanaf het eind van de jaren ‘90 weer opnieuw gaan onderzoeken,’ legt Richard Jansen uit. ‘Daarbij vonden we een tweede vorstengraf.’ Zelf was hij ook betrokken bij dit onderzoek, samen met recent overleden collega David Fontijn, Arjan Louwen en heel veel studenten.
De tentoonstelling is op verschillende manieren uniek te noemen. ‘Zo is het de eerste keer dat de inhoud van het vorstengraf van Oss in zijn totaliteit wordt getoond. Al die jaren was de focus meer op de herkenbare objecten, maar het graf bevatte veel meer. Collega Sasja van der Vaart-Verschoof heeft vastgesteld dat er meer objecten in de urn zijn meegegeven.’ Deze objecten, klein, fragiel, zijn nooit eerder tentoongesteld. ‘Denk aan textielresten en benen hangertjes.’
IJzertijd elitegraven
Een ander bijzonder aspect van de tentoonstelling is dat het naast de Vorst van Oss, nog een tiental ijzertijd elitegraven laat zien. ‘Normaal zijn deze verspreid over 6 musea in Nederland. Hiermee willen we mensen in contact brengen met deze vorm van elite in de ijzertijd. Zo tonen we het Vorstengraf van Wijchen, die van Rhenen en die van Baarlo. Ze zijn voor de eerste keer samen te zien.’
Gastconservator en stagiair
Museum Jan Cunen is een kleine instelling die geen eigen archeologen in dienst heeft. 'Ze hebben mij ingehuurd voor de inhoudelijke kennis,’ verklaart Jansen. ‘Dit is allemaal op basis van onderzoek die we vanuit de faculteit hebben gedaan. Ook een bachelorstudent heeft stagegelopen en meegewerkt aan de tentoonstelling.’
Remi van Rongen, de bachelorstudent die bij de tentoonstelling betrokken was, reageert zeer enthousiast op de vraag hoe dit was. ‘Het was een geweldige en unieke ervaring om aan deze tentoonstelling mee te mogen werken. Ik vond het geweldig om deel uit te maken van dit stukje archeologische geschiedenis. Het heeft mij veel geleerd over de werking van een museum en die ervaring is zeer waardevol voor mij, aangezien het communiceren van archeologische vondsten aan het publiek iets is waar ik erg gepassioneerd over ben. Het was ook heel interessant om te zien hoe objecten worden behandeld zodra ze officieel gezien worden als museumstukken in plaats van als vondsten in het veld, voorzien van een belangrijke nieuwe status als tentoonstellingsmateriaal.’
Project ‘Onder Ons’
Een belangrijke samenwerkingspartner bij de totstandkoming van de tentoonstelling was het RMO. Conservator en Leids hoogleraar Luc Amkreutz legt uit waarom: ‘Archeologie speelt een steeds belangrijkere rol in de samenleving. Het is een sociale verbinder en een manier om je betrokken te voelen bij de plek waar je woont of waar je vandaan komt.’ De collectie die het Rijksmuseum van Oudheden beheert speelt daarin een belangrijke rol. ‘Het is bij uitstek een nationale Rijkscollectie die landsdekkend is, maar al die objecten, topstuk of niet, komen ook altijd ergens vandaan: sterker nog, soms zijn ze ernaar vernoemd, denk aan het zwaard van Oss, de situla van Baarlo, de peelhelm of het wijnservies van Nistelrode.’
Om deze objecten ook weer een lokale rol te geven is het project ‘Onder Ons’ ontwikkeld. ‘Door het project ‘Onder Ons’, gesteund door de Vriendenloterij, kunnen we nu samen met vijftien partnermusea tentoonstellingen vormgeven waarbij die Rijkscollectie terugkeert naar de regio, of de plek van herkomst. Zo kan daar een verhaal worden verteld, dat opnieuw mensen, plaatsen en erfgoed met elkaar te verbindt en een band vormt tussen Leiden, museum en universiteit, en lokale partners. Het beroemde ‘Vorstengraf van Oss’ bijt daarbij het spits af in museum Jan Cunen in de tentoonstelling ‘De Vorst van Oss & Tijdgenoten – Elite in de ijzertijd’. Vorstelijk vertoon in Brabant, maar met verreikende contacten, toen…en nu!’
Meer informatie en bezoek
Bezoek de tentoonstelling tot 4 februari 2024 in Museum Jan Cunen in Oss. Zie de website van Museum Jan Cunen voor meer informatie. Of bekijk de trailer.
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website of