Machtsstrijd in Mali: 'Controle over land speelt cruciale rol'
In het Malinese Dogon-gebied strijden sinds 2015 verschillende milities om de macht. Boerenland speelt daarbij een grote rol, ontdekte promovendus Ibrahima Poudiougou. ‘De macht in het gebied is intrinsiek verbonden met de controle over land en de bijbehorende grondstoffen.’
Het Dogon-gebied ligt in de Sahel-regio, die, als gevolg van klimaatverandering, al meerdere jaren kampt met aanhoudende droogte. ‘Deze hitte zorgt ervoor dat je steeds meer land nodig hebt om rond te kunnen komen. Dit land is zo’n groot goed dat er actief over gevochten wordt’, vertelt Poudiougou. ‘Dit is een conflict van twee partijen: je hebt de religieuze jihadisten en de niet-religieuze “zelfverdedigingsgroeperingen”. Beide zoeken controle over het boerenland om hun politieke positie in het land te verzekeren, en hierbij wordt geweld of de dreiging van geweld zeker niet geschuwd.’
‘Beide groeperingen zien hun eigen geweld als een vorm van bescherming tegen het geweld van de andere groep’, licht Poudiougou toe. ‘Deze bescherming kost echter geld, en boeren zien zichzelf gedwongen om voor deze bescherming te betalen. Als je dat niet doet, kun je er haast op wedden dat je land van je afgenomen wordt. Dit narratief van bescherming wordt vervolgens door de twee groeperingen gebruikt om hun politieke macht in de regio te legitimeren. Als ze er niet zouden zijn, zouden de arme boeren immers worden overgelaten aan de grillen van de ander.’
Droogte en honger
Andere redenen dat deze groeperingen op deze manier tekeer kunnen gaan in het Dogon-gebied is dat in Mali alleen de overheid gezien wordt als rechtmatige eigenaar van het land. Boeren hebben het eigenlijk in bruikleen. Dit wordt gedaan, omdat het land onder het algemeen belang valt. Dit werkt afpersing door zowel lokale en nationale elites als de door de milities in de hand, die hun pijlen vooral richten op gemarginaliseerde groepen als laatkomers, herders en vrouwen. ‘Deze onachtzaamheid zet aan tot verschillende vormen van geweld, waarvan fysieke confrontaties de meest recente escalatie zijn.’
Ook rurale migratie speelt een rol in het conflict. ‘Boeren verhuizen van het ene dorp naar het andere om zo meer of beter land te verkrijgen’, legt Poudiougou uit. ‘Zo proberen ze de honger en droogte die heersen in hun eigen gemeenschap te bestrijden. Door deze migratie moeten de boeren hun al vergaarde land echter tijdelijk achterlaten. In het huidige gewelddadige klimaat geeft dit de milities de mogelijkheid om tegen betaling bescherming van het land aan te bieden of landonteigening te voorkomen. Hierdoor wordt er voor de gewapende groeperingen een deur geopend om de boeren wederom af te persen. Of ze betalen een grote som geld om het land te laten beschermen, of de milities plaatsen het land onder embargo totdat het bedrag betaald is.’