Studenten geschiedenis en biomedische wetenschappen ontdekken raakvlakken
Het interdisciplinaire onderzoeksprogramma Regeneratieve Geneeskunde ging een innovatief onderwijsproject aan: wat als we studenten geschiedenis en biomedische wetenschappen bij elkaar brengen? 'Dit moet onderdeel zijn van elk curriculum.'
Geschiedenis, ethiek en biomedische wetenschappen: op het eerste gezicht geen voor de hand liggende combinatie. Andere onderzoeksmethoden, andere manier van denken, andere studenten. Toch zijn er raakvlakken en kunnen de vakgebieden veel van elkaar leren. Masterstudenten van Geschiedenis en Biomedische wetenschappen zijn recent samen gebracht om te werken aan een onderwijsproject binnen het interdisciplinaire programma Regeneratieve Geneeskunde. Dit gebeurde met voorbereiding door en onder begeleiding van docenten van de Faculteit Geesteswetenschappen (Paul van Trigt, Maurits Meerwijk en Claire Weeda) en het Leids Universitair Medisch Centrum (Niels Geijsen, Pascale Dijkers en Nienke de Graeff), in samenwerking met het Rijksmuseum Boerhaave en online platform Things That Talk.
Samen objecten ontdekken
In totaal deden zo’n 25 studenten van de biomedische wetenschappen Frontiers of Science (FoS) cursus Stem cells, regeneration and development en uit verschillende tracks van de researchmaster History mee aan de pilot. De week startte in het Rijksmuseum Boerhaave. Mieneke te Hennepe, conservator medische collecties in Boerhaave en docent (bio)medische geschiedenis aan het LUMC, gaf een rondleiding door het museum en liet de studenten verschillende medische objecten zien: ‘Tijdens de interactieve tour zag ik dat de studenten heel betrokken en nieuwsgierig waren. Objecten en verhalen in het museum geven openingen om samen nieuwe invalshoeken op de medische wetenschap te kunnen bespreken en overleggen. Een belangrijk aspect in de interactie was het gevoel om samen als groep bijzondere objecten te "ontdekken". Disciplinaire barrières, mochten die al aanwezig zijn, vallen daarbij grotendeels weg.’
Invloed van de tijd
Het wegvallen van die barrières is belangrijk om te kunnen leren van elkaar en om zo beter voorbereid de toekomst in te gaan. Pascale Dijkers, assistant professor ontwikkelingsbiologie: ‘We kunnen zien dat de geschiedenis de regeneratieve geneeskunde beïnvloed heeft. Natuurlijk is er de hele geschiedenis van biomedische ontwikkelingen die ons hier heeft gebracht, maar ook de kijk op ethische aspecten is bijvoorbeeld veranderd door de tijd heen. Al deze aspecten hebben invloed op de manier waarop we nu werken en op de maatschappij waar ons werk terecht komt.’
'Onmisbare aanpak'
In de opdracht hebben de studenten hun kennis en expertise gecombineerd om een verhaal te maken volgens het format van Things That Talk, aan de hand van een voorwerp uit het museum dat aan regeneratieve geneeskunde gerelateerd is. Things That Talk is een website waarop de verhalen van objecten een podium krijgen voor het brede publiek. Oprichter van de website, Fresco Sam-Sin, werkt normaal gesproken voornamelijk met studenten uit de geesteswetenschappen, en het team achter het platform is al actief geweest bij meer dan dertig vakken in Leiden. Maar samenwerken met biomedische studenten, dat is dus toch wel nieuw. Sam-Sin: ‘Wat mij betreft is de aanpak die je in dit college ziet onmisbaar. Het zou onderdeel moeten zijn in elk curriculum. Academici raken snel in een groef, omdat ze niet vaak genoeg in hun opleiding het plezier hebben beleefd om met hele andere soort wetenschappen samen een stukje op weg te gaan. Voor Things That Talk geldt hetzelfde. Het platform zat een beetje vast in de groef der geesteswetenschappen en deze ervaring leerde ons dat het belangrijk is om nieuwe perspectieven en mensen te zoeken en aan ons te binden.’
Even wennen
Dat deze manier van werken ook nieuw was voor studenten werd door de docenten ook opgemerkt. Paul van Trigt, universitair docent sociale geschiedenis: ‘Ze moesten volgens mij even wennen aan elkaars perspectieven, maar gingen eigenlijk al snel gezamenlijk aan de slag. De geschiedenisstudenten vonden dit zonder uitzondering een heel verrijkende ervaring die ze niet opdoen door het "gewone" programma van de master te volgen.’
Bij de onderwijsevaluatie onder de biomedische studenten bleek dat deze studenten de schrijfopdracht heel leerzaam vonden. Dijkers: ‘Ook sommige van de biomedische studenten zagen op het eerste gezicht de link tussen onze vakgebieden niet, maar uiteindelijk werd de opdracht echt gewaardeerd. Deze manier van schrijven is nieuw voor ze, maar heel belangrijk voor het goed kunnen vertellen van een verhaal, zowel voor in de wetenschap als daarbuiten.’
Ook voor docenten inspirerend
Vanuit het LUMC werd niet alleen de biomedische kant belicht, maar was er ook aandacht voor de ethische aspecten van regeneratieve geneeskunde. De uiteindelijke mix van disciplines was niet alleen leerzaam voor de studenten, maar ook voor docenten zelf: ’Het samenwerken om interdisciplinair onderwijs op te zetten verbreedt onze perspectieven en geeft ons nieuwe inzichten, net zoals dat voor de studenten het geval is. Het was inspirerend om creatief na te denken hoe we de samenwerking tussen de verschillende disciplines - geschiedenis, ethiek en biomedische wetenschappen - gestalte konden geven in samenwerking met Things That Talk. De grote vraagstukken van deze tijd, zoals hoe regeneratieve geneeskunde bij kan dragen aan goed onderzoek en goede zorg, zijn bij uitstek interdisciplinair; om deze vraagstukken te doorgronden moeten we niet alleen stilstaan bij de biomedische, maar ook de historische en ethische aspecten’ aldus Nienke de Graeff, assistant professor medische ethiek.
Al met al was deze cursus een mooie eerste verkenning voor interdisciplinaire samenwerking op onderwijsgebied tussen de twee faculteiten en zal er worden gekeken op welke manier dit structureel vormgegeven zou kunnen worden. Nieuwsgierig naar de resultaten van deze pilot? Binnenkort zullen de verhalen van enkele groepjes verschijnen op de website van Things That Talk.