Programma om scholieren te informeren over stress blijkt effectief
Uit recente studies blijkt dat Nederlandse middelbare scholieren veel druk van schoolwerk ervaren en tussen 2001 en 2017 is het aantal adolescenten dat druk van school ervaart zelfs verdubbeld. Het onderzoek van Simone Vogelaar richt zich op stressfactoren en de effectiviteit van het psycho-educatief programma 'Stress Lessen' om leerlingen meer kennis te geven over stress. Promotie 6 februari.
"Met dit onderzoek wilden we meer inzicht krijgen in de stresservaring van adolescenten en we wilden onderzoeken of een psycho-educatief programma over stress - de 'Stress Lessen' - effectief is in het vergroten van kennis over stress bij adolescenten en dat blijkt zo te zijn", zegt Simone Vogelaar. "Daarnaast wilden we onderzoeken of de stresservaringen en het effect van de 'Stress Lessen' verschilden voor diverse groepen."
"We hebben ons daarom ook gericht op verschillen in stresservaring tussen adolescenten met verschillende onderwijsniveaus en etnische achtergronden. Tevens hebben we bekeken of adolescenten behoefte hebben aan aanvullende vaardigheidstrainingen die meer ondersteuning nodig hebben bij het omgaan met stress."
Bevindingen
"Uit ons onderzoek blijkt dat leerlingen vooral stress ervaren van schoolprestaties, gezondheid en onzekerheid over de toekomst. Opvallend is dat sociale stress en financiële druk minder impact lijken te hebben. Belangrijk om te vermelden is dat dit onderzoek vóór de coronatijd plaatsvond, dus leerlingen ondervonden al stress over gezondheid vóór de pandemie.
Conclusie
"Mijn belangrijkste conclusie is de effectiviteit van de 'Stress Lessen'. We vonden dat de 'Stress Lessen' effectief zijn in het vergroten van kennis over stress, maar minder direct effect hebben op het verminderen van stressniveaus na de lessen. Eerdere onderzoeken toonden wisselende resultaten na psycho-educatie over stress, waardoor we hierover geen hypothese konden formuleren. Ons onderzoek benadrukt het belang van het aanbieden van vaardigheidstraining na psycho-educatie, vooral als een leerling beseft veel stress te ervaren."
Een andere belangrijke ontdekking is dat 51% van de adolescenten interesse had in een vaardigheidstraining. Daarbij vonden we dat leerlingen met hogere stress- en faalangstscores eerder wilden deelnemen aan een vaardigheidstraining."
'Stress Lessen': een psycho-educatief programma
De 'Stress Lessen' zijn ontworpen om adolescenten te helpen stress te begrijpen, die in hun lichaam te herkennen en effectieve manieren aan te leren om ermee om te gaan en het te voorkomen.
Het doel is adolescenten tools en inzichten te geven om stress te hanteren in verschillende aspecten van hun leven, zoals school, relaties en toekomstige uitdagingen. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat adolescenten die de 'Stress Lessen' hebben gevolgd, een toename in kennis over stress hebben ervaren, wat wijst op een positief effect van het programma.
Waarom zoveel scholieren stress ervaren
Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan de druk die Nederlandse middelbare scholieren ervaren met betrekking tot schoolwerk. Een belangrijke factor is de hoge verwachtingen van ouders, leerkrachten en de samenleving om goede cijfers te halen en te slagen voor examens. Daarnaast kan de toegenomen nadruk op prestaties en competitie in het onderwijs bijdragen aan de druk die scholieren ervaren.
Het is belangrijk om deze factoren te begrijpen en te erkennen om passende interventies te ontwikkelen die scholieren kunnen helpen om stress te verminderen en veerkracht op te bouwen.
Uniek onderzoek
"Wat ons onderzoek uniek maakt, is dat dit het eerste onderzoek is waarbij er onderzoek wordt gedaan naar de ervaren stressoren bij leerlingen van verschillende onderwijsniveaus en etnische achtergronden. Daarnaast is dit de eerste studie, tot zover wij weten, waar onderzoek is gedaan naar het effect van een kort psycho-educatief programma over stress in een steekproef van adolescenten met een experimenteel versus controlegroep.
Tot slot is ons onderzoek ook uniek, omdat dit de eerste studie is waarbij leerlingen direct na een psycho-educatief programma worden gevraagd naar hun interesse in een vaardigheidstraining, namelijk ofwel een faalangstreductietraining ofwel sociale vaardigheidstraining", aldus Simone Vogelaar.
Wat zijn Simone Vogelaars plannen voor de nabije toekomst?
"Ik ben begonnen als universitair docent bij het Instituut Pedagogische Wetenschappen in Leiden. Ik zou in de toekomst verder onderzoek willen doen naar stress en specifiek naar de effecten van (digitale) interventies naar stress."
Lees meer over Simone Vogelaar ››
Simone Vogelaar over de cover van haar proefschrift 'Maneuvering through a World of Stressors'
"We hebben 'Stress Lessen' gegeven aan leerlingen van de onderbouw van de middelbare school. De cover illustreert deze klassikale lessen. 'Stress Less' was de naam van het project, vandaar dat dit op het bord geschreven staat. De tekenaar heeft mij geprobeerd te tekenen, dus ik moet de persoon voor de klas voorstellen."